بررسي ميزان توجه به رويكرد طراحي شهري حساس به آب در آموزش دانشگاهي معماري منظر و طراحي شهري

Investigating the Level of Attention to Water Sensitive Urban Design Approach in Academic Education of Landscape Architecture and Urban Design

اين پژوهش براي بررسي ميزان توجه به رويكرد طراحي شهري حساس به آب در آموزش دانشگاهي در ايران دو پرسش طرح كرد: 1) اهداف اصلي و فرعي طراحي شهري حساس به آب كدام‌اند؟ 2) در آموزش رشته‌هاي معماري منظر و طراحي شهري تا چه مقدار به اهداف طراحي شهري حساس به آب توجه مي‌شود؟ راهبرد اصلي در پيشبرد اين پژوهش، تركيبي (كيفي- كمّي) بود. در گام اول پژوهش از راهبرد كيفي و روش تحليل محتوا براي استخراج اهداف اصلي و فرعي طراحي شهري حساس به آب از منابع بهره گرفته شد. سپس اهداف مستخرج به‌عنوان مؤلفه‌هاي مورد سنجش، مبتني بر نظرات پنل خبرگان تدقيق شد. در گام دوم براي بررسي ميزان توجه به اهداف "طراحي شهري حساس به آب" در آموزش دانشگاهي رشته‌هاي معماري منظر و طراحي شهري به كمك ابزار پرسش‌نامه نظرات اساتيد دانشگاه در دو رشته معماري منظر و طراحي شهري جمع‌آوري شد. در گام سوم پژوهش، از راهبرد كمّي آنتروپي شانون براي تحليل پاسخ‌هاي ارائه ‌شده به پرسش‌نامه‌ها استفاده شد. آنتروپي شانون يكي از روش‌هاي كمّي مبتني بر تصميم‌گيري چند معياره و برگرفته از نظريه اطلاعات براي پردازش داده‌ها در تحليل محتوا است. تحليل پاسخ‌هاي ارائه ‌شده به پرسش‌نامه‌ها با روش آنتروپي نشان داد كه در ميان مؤلفه‌هاي 5‌گانه اصلي طراحي شهري حساس به آب، در آموزش طراحي شهري و معماري منظر به مؤلفه عملكرد بيش از ساير مؤلفه‌ها توجه مي‌شود و دو مؤلفه امنيت آبي و تأمين آب در رتبه دوم، كيفيت آب در رتبه سوم و كميت آب در رتبه چهارم قرار دارند. از ميان 20 مؤلفه فرعي مورد پرسش، وزن 14 مؤلفه (معادل 70 درصد مؤلفه‌ها) يكسان و ناچيز بود كه نشان‌دهنده توجه كم به آنها در فرايند آموزش معماري منظر و طراحي شهري در ايران است. نتايج نشان ‌داد مؤلفه‌هايي كه ماهيت كمّي داشته‌اند، جايگاه پاييني در آموزش معماري منظر و طراحي شهري دارند. در حالي‌كه بخش زيادي از مؤلفه‌هاي كيفي توانسته‌اند وزن بيشتري نسبت به مؤلفه‌هاي كمّي كسب كنند. اين موضوع نشان داد آموزش معماري منظر و طراحي شهري در ايران به‌ويژه در حوزه آب، به‌طور معمول بر بيان مفاهيم نظري و موضوعات كيفي استوار است و براي آماده‌سازي دانش‌آموختگان اين رشته‌ها براي مواجهه با چالش‌هاي كمّي كه در پروژه‌هاي واقعي با آنها روبه‌رو خواهند شد، با ضعف جدي روبه‌رو است. براي پركردن خلأ، بررسي بازنگري شرح دروس اين دو رشته و چگونگي افزايش سطح دانش مدرسين آن نسبت به اهميت موضوع آب، براي انجام پژوهش‌هاي آينده پيشنهاد مي‌‌شود.

This paper examines the level of attention to water sensitive urban design approach in Iran, leading to two questions: a) What are the objectives of WSUD? b) To what extent is attention paid to the objectives of WSUD in teaching landscape architecture and urban design fields? The research methodology of this research is combined (qualitative-quantitative). In the first step of the research, the qualitative strategy and content analysis method were used to extract the main and secondary objectives of WSUD from resources. Then, the extracted objectives were examined as measured components, based on the opinions of the panel of experts. In the second step, in order to evaluate the level of attention to the objectives of WSUD in the academic education in landscape architecture and urban design fields, the opinions of academicians in landscape architecture and urban design were collected. In the third step of the research, Shannon quantitative entropy strategy was used to analyze the answers to the questionnaires. Shannon entropy is one of the quantitative methods based on multi-criteria decision making and has an important role in information theory for data processing in content analysis. The analysis of the answers to the questionnaires using Entropy Method shows that among the five main components of WSUD, in urban design and landscape architecture education, the performance component is much more important than other components and the two components of water amenity and water supply are in second rank, water quality is in third place and water quantity is in the fourth position. Among the 20 sub-components, the weight of 14 components (equivalent to 70% of the components) is the same and insignificant, which shows that little attention is paid to them in the process of landscape architecture and urban design education in Iran. The results indicate that the components with quantitative nature have a low position in landscape architecture and urban design education, while many of the qualitative components had attained higher weight than the quantitative components. This shows that the education of landscape architecture and urban design in Iran, especially in water field, is mainly based on theoretical concepts and qualitative issues, and is not successful in preparing graduates of these fields to face the challenges in real projects. To close this gap, it is recommended to review the course descriptions of these two fields and determine how to enhance the knowledge of the teachers about the importance of water for further studies