واكاوي دگرديسي نقش غالب اقتصادي در روستاهاي پيرامون كلانشهر اصفهان

Explaining of Metamorphosis of the Dominant Economic Role in the Villages around the Isfahan Metropolis (Case Study: Kararaj Sub-District Villages)

نقش غالب اقتصادي سكونتگاه‌هاي روستايي با توجه به جايگاه آن­ها در نظام توليدي كشور همواره از اهميت بالايي برخوردار بوده است. اين نقش با توجه به شرايط محيطي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي حاكم بر آن دستخوش تغييراتي مي‌گردد. در اين ميان روستاهاي نزديك به شهرها به‌ويژه كلانشهرها، با توجه به روابط فضايي ميان اين دو و متأثر از شهر اصلي، بيش از ساير روستاها در معرض اين تغيير و دگرگوني واقع مي‌شوند. پژوهش حاضر باهدف شناسايي فرايند دگرديسي روستاهاي دهستان كرارج كه در پيرامون كلانشهر اصفهان قرار دارند و عوامل به وجود آورنده اين دگرديسي انجام‌شده است و در پي يافتن پاسخي روشن براي اين سؤال است كه "دگرديسي نقش غالب اقتصادي روستاهاي پيرامون كلانشهر اصفهان متأثر از چه عواملي و در چه فرايندي بوده است" و "متأثر از اين عوامل، اين روستاها با چه پيامـدهايي روبه­رو شده­اند؟". اين پژوهش از نوع پژوهش‌هاي كاربردي است و با استفاده از روش كيفي و مصاحبه نيمه ساختاريافته با 50 نفر از افراد مطلع انجام گرديده است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه عواملي همچون "محدوديت منابع زيست‌محيطي"، "نزديكي به عوارض اصلي طبيعي و مصنوع محدوده" و "مالكيت متفاوت آب و زمين" و با توجه به شرايط زمينه‌اي شامل "تحولات فرهنگي-اجتماعي روستا" و "تحولات ارزش اقتصادي زمين" و همچنين شرايط مداخله‌گري همچون "عدم‌حمايت سازمان‌هاي تصميم‌ساز و تصميم گير" و "ضعف و ناكارآمدي در تدوين و نظارت قوانين مربوط به كاربري اراضي" منجر به "دگرديسي نقش غالب اقتصادي روستاهاي هدف مطالعه" شده كه در نهايت پيامدهايي همچون "تغيير چهره نظام كالبدي و فضايي"، "تغيير طبقات اقتصادي ساكنان" و نيز "تغيير هويت فرهنگي- اجتماعي" روستاها را در پي داشته است.

The dominant economic role of rural settlements has always been of great importance due to their position in the country's production system. This role changes according to the environmental, economic, social, cultural and political conditions. Meanwhile, villages close to cities, especially metropolises, due to the spatial relationship between them and affected by the main city, are more exposed to this change and transformation than other villages. The present study aims to identify the process of metamorphosis of Kararaj Sub-District villages around the metropolis of Isfahan and the factors causing this metamorphosis and seeks to find a clear answer to the question that “metamorphism of the dominant economic role of villages around the metropolis of Isfahan affected by what factors an‎d in what process has it been” and “affected by these factors, what consequences have these villages faced?”. This research is an applied and fundamental research and has been done by using qualitative method and semi-structured interviews with 50 informed people. The results indicate that factors such as “environmental resource limitation”, “proximity to major natural and man-made landscapes” and “different ownership of water and land” and according to the context factors including “rural socio-cultural developments” and “Developments in the economic value of land” as well as intervention conditions such as “lack of supporting for decision-making organizations” and “weakness and inefficiency in the development and monitoring of land use laws” have led to “Metamorphosis of the dominant economic role of the target villages”. "Changing the face of the physical and spatial system", "changing the economic classes of the inhabitants" and also "changing the socio-cultural identity" of the villages are outcome of Metamorphosis of the dominant economic role.