عنوان مقاله :
طراحي شبكه پايش آلودگي منابع آب‌زيرزميني بر اساس آسيب‌پذيري ذاتي، منابع آلودگي و ارزش آب‌زيرزميني، مطالعه موردي: دشت خاش-پشتكوه، استان سيستان و بلوچستان
عنوان به زبان ديگر :
Designing a monitoring network for detecting groundwater pollution based on intrinsic vulnerability, pollution sources and groundwater value: a case study in Khash plain, Sistan and Balouchestan province, Iran
پديد آورندگان :
جودوي، عطاءاله مركز آموزش عالي كاشمر - گروه مهندسي آب، كاشمر، ايران , مجيدي خليل آباد، ناهيد مركز پژوهشي آب و محيط زيست شرق، مشهد، ايران , مجيدي، ميثم مركز آموزش عالي كاشمر - گروه مهندسي آب، كاشمر، ايران.
كليدواژه :
پايش كيفيت آب‌زيرزميني , دراستيك , شاخص اولويت پايش , شاخص اولويت حفاظت
چكيده فارسي :
تغيير كيفيت آب‌هاي زيرزميني بر اثر عوامل طبيعي يا انسان‌زاد، مي‌تواند بر سلامت انسان‌ها تاثيرگذار باشد. به همين جهت، طراحي شبكه پايش آلودگي آب‌زيرزميني جهت دستيابي به اهداف مديريت منابع آب و حفظ امنيت غذايي امري ضروري مي‌باشد. هدف اين پژوهش معرفي روشي جامع براي طراحي شبكه پايش آلودگي منابع آب‌زيرزميني مي‌باشد كه بر مبناي تهيه نقشه شاخص "اولويت حفاظت-پايش" در سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) شكل گرفته است. لايه رستري "شاخص اولويت حفاظت" آبخوان با تلفيق نقشه‌هاي آسيب‌پذيري ذاتي بر اساس مدل DRASTIC و ارزش‌گذاري كميت و كيفيت آب‌زيرزميني تهيه مي‌شود. همچنين با تلفيق لايه‌هاي رستري ارزش‌گذاري منابع آلاينده (بر اساس پتانسيل آلايندگي) و ارزش‌گذاري حريم كيفي منابع آب‌زيرزميني، لايه "شاخص اولويت پايش" در آبخوان بدست مي‌آيد. با روي‌هم‌گذاري شاخص‌هاي "اولويت حفاظت" و "اولويت پايش" و همچنين در نظر گرفتن جهت جريان آب‌زيرزميني، ايستگاه‌هاي نمونه‌برداري از منابع آب‌زيرزميني تعيين مي‌شوند. چارچوب ارائه شده در محدوده مطالعاتي خاش-پشتكوه بكار گرفته شد و بر اساس آن تعداد 15 نقطه جهت پايش آلودگي آب‌زيرزميني تعيين شد. نمونه‌برداري از اين نقاط نشان داد مطابق پيش‌بيني شاخص "اولويت حفاظت-پايش"، در جنوب شرق و شمال آبخوان خاش و شمال آبخوان پشتكوه، غلظت عناصر سنگين مانند آرسنيك در برخي از چاه‌ها به دليل وجود عوامل زمين‌شناسي بيشتر از حد مجاز براي شرب مي‌باشند.
چكيده لاتين :
Groundwater quality degradation due to geogenic and anthropogenic factors can endanger the human health. Therefore, designing a groundwater pollution monitoring network can provide the information needed for achieving water resources management goals and improving water and food security. The main objective of this study was to introduce an integrated approach for designing a groundwater pollution monitoring network based on index-based groundwater “protection-monitoring priority” maps created with GIS. The raster layer of “protection-priority index” was prepared by combining aquifer intrinsic vulnerability maps, produced based on the DRASTIC model, and estimated groundwater value based on the quantity and quality of groundwater. Moreover, by overlying pollution-sources risk maps and capture zone maps for wells, qanats and springs, the “monitoring-priority index” was obtained. By overlying the "protection-priority index" and "monitoring-priority index" layers as well as considering the direction of groundwater flow, sampling points were determined. By applying the proposed method, 15 wells were selected for groundwater sampling in Khash-Poshtkuh study area. Water samples collected from these wells revealed that, the concentration of toxic elements such as Arsenic is higher than the permissible limit for drinking in some wells in the southeast and north of Khash aquifer and the north of Poshtkuh aquifer which have geogenic origin.
عنوان نشريه :
آبياري و زهكشي ايران
