پديد آورندگان :
تركيان ايورقي، هادي فاقد وابستگي , نظري، ناصر دانشگاه آزاد اسلامي واحد ميانه - گروه شيمي و حاصلخيزي خاك، ميانه، ايران , فرامرزي، علي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ميانه - گروه زراعت، ميانه، ايران , خاني، علي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ميانه - گروه شيمي و مهندسي شيمي، ميانه، ايران
كليدواژه :
ارزيابي متقابل , تركمنچاي , زمين‌آمار , كريجينگ , كوكريجينگ
چكيده فارسي :
تغييرات مكاني شاخص‌هاي كيفي آب‌هاي زيرزميني، از جمله عوامل تأثيرگذار بر سياست‌هاي مديريت برداشت و مصرف اين منابع هستند. در مناطق اقليمي خشك و نيمه‌خشك، آب‌هاي زيرزميني از جمله منابع مهم جهت بهره‌برداري براي مقاصد مختلف به‌خصوص كشاورزي و شرب محسوب مي‌شوند كه بررسي شاخص‌هاي كيفي آن در راستاي ارزيابي امكان استفاده از آب‌هاي زيرزميني در بخش-هاي مختلف حائز اهميت است. در اين پژوهش، دقت روش‌هاي زمين‌آمار كريجينگ و كوكريجينگ و نيز روش‌هاي قطعي عكس فاصله وزن‌دار و توابع پايه شعاعي جهت پيش‌بيني پراكنش مكاني پارامترهاي كيفي آب‌هاي زيرزميني شامل غلظت كلر، سديم، منيزيم، كلسيم، سولفات، نسبت جذبي سديم، غلظت كل املاح و هدايت الكتريكي در منطقه تركمنچاي مورد بررسي قرار گرفت. به‌منظور ارزيابي نتايج از روش ارزيابي متقابل و شاخص‌هاي MAD، RMSE و R استفاده شد. بر اساس نتايج به‌دست آمده، روش كوكريجينگ بهترين روش پهنه‌بندي تمام شاخص‌هاي مورد مطالعه مي‌باشد. مقادير RMSE براي هدايت الكتريكي معادل 67/130 ميكروموس بر سانتي‌متر، غلظت كل املاح معادل 13/61 ميلي‌گرم بر ليتر، غلظت كلسيم معادل 84/0 ميلي‌اكي‌والان بر ليتر، غلظت منيزيم معادل 53/0 ميلي‌اكي-والان بر ليتر، غلظت سديم معادل 63/0 ميلي‌اكي‌والان بر ليتر، غلظت كلر معادل 41/0 ميلي‌اكي‌والان بر ليتر، غلظت سولفات معادل 58/0 ميلي‌اكي‌والان بر ليتر و نسبت جذبي سديم معادل 31/0 ميلي‌اكي‌والان بر ليتر گزارش شد. همچنين ارزيابي نتايج حاصل از پراكنش مكاني شاخص‌ها نشان داد كه منابع آب‌هاي زيرزميني در كل منطقه مورد مطالعه وضعيت مطلوبي جهت استفاده براي مصارف مختلف دارد كه اين امر در نيمه شمالي محدوده مطالعاتي مشهودتر است. با توجه به روند تغييرات غلظت عناصر در محدوده روستاي خواجه‌غياث به‌منظور بهبود شرايط و ارائه سياست‌هاي برداشت و مصرف از آب‌هاي زيرزميني با هدف جلوگيري از افت كيفيت آب توصيه مي‌شود پايش كيفي آب به‌صورت منظم انجام شود.
چكيده لاتين :
Spatial variations in the qualitative indicators of groundwater resources are among the factors influencing the policies of harvest management and consumption of these resources. In arid and semi-arid climatic zones, groundwater is one of the important resources for exploitation for various purposes, especially agriculture and drinking and importance study of its quality indicators in order to assess the possibility of using water resources. In this research, the accuracy of kriging and cokriging statistical methods as well as definite inverse weighted distance methods and radial base functions to predict the spatial distribution of groundwater quality parameters including chlorine, sodium, magnesium, calcium Sulfate, sodium adsorption ratio, total solute concentration and electrical conductivity were investigated in Turkmenchay region. In order to evaluate the results, cross-evaluation method and MAD, RMSE and R indices were used. Based on the obtained results, the cokriging method is the best method for zoning all the studied indicators. RMSE values for electrical conductivity are 130.67 μmohs/cm, total solute concentration is 61.13 mg/lit, calcium concentration is 0.84 meq/lit, magnesium concentration is 0.53 mg/lit, sodium concentration equal to 0.63 meq/lit, chlorine concentration equal to 0.41 meq/lit, sulfate concentration equal to 0.58 meq/lit and Sodium absorption ratio was obtained as 0.31 meq/lit were reported. Also, the evaluation of the results obtained from the spatial distribution of indicators showed that the groundwater resources in the whole study area are in a favorable condition for use for various purposes, which is more evident in the northern half of the study area. Due to the trend of changes in the concentration of elements in the area of Khajeh Ghias village, in order to improve the conditions and provide policies for extraction and consumption of groundwater in order to prevent a decline in water quality, it is recommended to monitor water quality regularly.
