ارزيابي تأثير سيستم‌هاي مختلف كشت بر بهره‌وري آب، عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم اصلاح شده و بومي برنج

Evaluation of the effect of different cultivation systems on water productivity, yield and yield components of two improved and native rice cultivars

پژوهش حاضر به­منظور بررسي تأثير سه سامانة كشت شامل كشت سنتي غرقابي[1]، بهبوديافته[2] و مديريت كشت فشردة برنج[3] با رژيم­هاي مختلف آبياري بر روي بهره­وري آب، عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم هاشمي و كوهسار در كشت­هاي اول و دوم به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي طي دو سال زراعي 96-1395 و 97-1396 در استان مازندران انجام شد. نتايج نشان داد كه اثر اين سه سامانة كشت بر تعداد دانه در خوشه، تعداد دانة پر و پوك، عملكرد دانه، ارتفاع گياه، طول خوشه، مقدار نياز آبي و تبخير - تعرق گياه در سطح احتمال 1% معني­دار شد. بيشترين مقدار بهره­وري مبتني بر آبياري با مقدار 24/2 كيلوگرم بر مترمكعب براي رقم كوهسار در كشت دوم (مديريت كشت فشرده برنج) و كمترين مقدار نيز براي رقم كوهسار در كشت اول (سامانه سنتي غرقابي) با مقدار 66/0 كيلوگرم شلتوك بر مترمكعب آب اختصاص يافت. نتايج پژوهش نشان داد كه به‌كارگيري سامانه­هاي مديريت كشت فشردة برنج و بهبوديافته باعث افزايش بهره­وري آب شده و لذا مي­تواند از راهكارهاي قابل توصيه به مسئولان و كشاورزان مناطق برنج­خيز باشد. باتوجه‌به افزايش دورة رشد گياه در سامانة مديريت كشت فشردة برنج به علت جوان بودن بوته و احتمال برخورد آن با فصل سرما و كاهش قابل­توجه عملكرد، كاربرد آن در كشت دوم برنج خصوصاً هنگام تأخير در نشاكاري توصيه نمي­شود.

The present study was conducted to investigate the effect of three rice cultivation systems including traditional flooded cultivation, improved cultivation and system of rice intensification (SRI) with different irrigation regimes on water productivity, yield and yield components of Hashemi and Kuhsar cultivars in the first and second crops. It was done in factorial in the form of a randomized complete block design in two cropping years of 2016-2017 and 2017-2018 of Mazandaran province in Iran. The results showed that the effect of these three cropping systems on the number of seeds per panicle, number of full and empty seeds, grain yield, plant height, cluster length, water requirement and plant evapotranspiration was statistically significant at 1% level. The highest amount of irrigation-based productivity with a value of 2.24 for Kuhsar cultivar in the second crop (intensive rice cultivation management) and the lowest amount for Kuhsar cultivar in the first crop (traditional flooding system) with a value of 0.66 kg / m3 Kg of paddy per cubic meter of water was allocated. The results showed that the use of improved and intensive rice cultivation management systems increases water productivity and therefore can be one of the recommended solutions to officials and farmers in rice fields. Due to the increase in plant growth period in the intensive rice cultivation management system due to the young age of the plant and the possibility of its collision with the cold season and a significant reduction in yield, its use in the second crop, especially when delayed transplanting is not recommended. Be.