مباني اسمائي در تحول خصلت ها در ادوار تاريخي هنر و معماري در تمدن اسلامي

Holistic Definition from Characters Transform in Art and Architecture in Historical Period of Islamic Civilization

مطالعه نوسان ارزش‌ها درعلوم مختلف در طول تاريخ تكامل و زوال تمدن‌ها صورت گرفته است. چنين مطالعه‌اي فوايد ارزشمندي براي تفسير آثار گذشته و ايده‌هاي جديد‌ هنري دارد و علي‌رغم تنوع بررسي آن در غرب در كشور ما رايج نيست. مطالعه تاريخ بدون نفوذ به لايه‌هاي ارزشي عميق دروني آن‌ها - چنانكه امروز رواج يافته‌ است - تنها باستان‌شناسي كالبدي و كم‌فايده‌ا‌ي خواهد بود. در غرب روش‌ها و مباني گسترده‌اي براي معنايابي ادوار تاريخي پيشنهاد شده‌است: در برخي روش‌هاي ماركسيستي نوعي مسير جبري– تاريخي و مسير قطعي و يك‌سويه‌اي براي تمدن مطرح گرديده، ليبرال‌ها نيز مسيري آزاد و غيرقابل پيش‌بيني براي تمدن‌ها مطرح ‌كرده‌اند البته نظريات علمي و تحليلي‌تري بين اين دو نظر وجود دارد ولي حتي منطقي‌ترين و بهترين اين تحليل‌ها، بستري جامعه‌شناسانه دارند و كمتر از منظر فلسفي عرفاني به اين موضوع پرداخته ­اند. پيشنهاد اين پژوهش افزودن مباني عرفاني در زير بناهاي محتوايي اين علوم و ارائه تفسير اسمائي از تحولات تاريخي و شكل‌گيري گونه‌شناسي و سير تحولات اجتماعي-اسمائي در طول تاريخ است. هدف تحقيق كمك به ارتقاي هويتي در حوزه معماري اسلامي معاصر است و به اين منظور مبناي عرفان ابن‌عربي كه مستند به عرفان اسمائي بيان‌ شده در قرآن مي­باشد، تبيين و با مرور تحليلي و انتقادي در نظريه‌هاي جامعه‌شناسان غربي هنر و سنجش مطابقت آن‌ها با سير تحولات معماري اسلامي، تلاش شده امكان تفسير و سبك‌شناسي معماري سنتي بر اساس مباني جامعه‌شناسي و با پشتوانه‌ عرفان اسلامي بررسي گردد. اين تحقيق با بررسي نظر جامعه‌شناسان معاصر چون ليجيتي، اسميت، سروكين و... سعي كرده حكمت تاريخ هنر انساني را در پرتو مباني عرفان اسلامي و نظرات تحليلي جامعه‌شناسي هنر تنظيم نمايد. طبق نتايج به دست آمده براي ارائه تفسير اسمائي و اجتماعي با رويكرد حكمي از سبك‌ها‌ي چهارگانه‌ تاريخ معماري اسلامي ايران، ابتدا لازم است در يك بررسي تطبيقي نتايج كلي مطالعات جامعه‌شناسي تمدني غرب درباره آن، مورد سنجش و انطباق قرار گيرد و پس از تطبيقات لازم و تبيين قابل اعتماد جامعه‌شناسانه، مورد سنجش عميق‌تر معنايي-اسمائي قرار گرفته و ريشه‌اي‌ترين لايه تحولات تشريح گردد. به اين ترتيب كه در سير تاريخي از سبك خراساني تا اصفهاني تغييرات در ميزان سادگي و تجمل معماري را بر اساس تغييرات مبناي قدسي و الهي و اجتماعي آن‌ها تفسير نمايد.

Today, in different sciences extended studies have been done about fluctuations' values, during the history of civilization's evolution and decay. These studies are fulfilling for explaining the last work and the new artistic ideals. Even though there is a variety of researches but in our country it's not current. Studying the history without influencing deep inner value layers - as is formal today- will be less beneficial and skeletal archaeology. In western, many methods are suggested for definition of character’s historical period . Some socialistic methods discus a definite, unilateral historical –force path for history. Also liberals discuss the free and unexpected path. But the best and the most logical theories have sociological source. It pays attention to this issue less theosophical-philosophic. This study suggests adding theosophical method to beneath content of this science, displaying the naming explanation of historical evolutions and typological forming and social evolution during the history. This study tries to improve the identity preferment in the contemporary Islamic architect department. First we describe the beneath of Ebn-Arabi theosophy which is based on holistic naming theosophy in Quran. Then reviewing the art western sociologist's methods critical and analytically and studying the correspondence to Islamic architect evolutions. Finally try to explain the traditional architectural according to sociologist's This study according to analyzing the contemporize sociologist's opinion like ligety Sorokin and smith, try to set out the human art history theory based on Islamic theosophical theory and art sociological analytical opinions. The results show to explain the holistic naming and social comment with mystical approach by famous and quadratic history of Islamic Iranian architecture