ظرفيت‌سنجي شكل‌گيري رژيم امنيتي مبتني بر «چانه‌زني نهادي» در مذاكرات جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي

Formation of a security regime between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia based on the "Institutional Bargaining" model: a condition for the success of the negotiations between the two countries

پس از يك دوره نسبتاً طولاني از بحران در روابط جمهوري اسلامي ايران و عربستان به‌عنوان مهم‌ترين قدرت‌هاي منطقه غرب آسيا، از اوايل 1400، دور جديدي از مذاكرات بين دو كشور آغاز شد كه در آن پرسش‌هايي را در زمينه ماهيت، اهداف و دورنما (نتايج) مطرح ساخته است. پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين پرسش بوده است كه «موفقيت مذاكرات و برقراري روابط مستحكم و پايدار بين جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي، با اتكا بر چه الگويي قابل دستيابي بوده و چه دورنمايي براي آن قابل تصور خواهد بود؟» براي پاسخ به اين سؤال با استفاده از روش توصيفي- تحليلي، اين فرضيه ارائه شده است كه «به‌منظور موفقيت‌آميز بودن مذاكرات ميان جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي (به‌عنوان نمايندگان دو بلوك و محور قدرت) و برقراري و تثبيت روابط مستحكم و پايدار دو كشور در آينده، خروجي مذاكرات مي‌بايد، شكل‌گيري يك «رژيم امنيتي» ميان جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي بر اساس مدل چانه‌زني نهادي باشد»؛ بنابراين رژيم امنيتي تشكيل‌شده ميان جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي كه ‌بايد خروجي و ماحصل مذاكرات باشد، حول نوعي عدم‌قطعيت امنيتي- اقتصادي شكل گرفته و دو كشور در مناسبات امنيتي- اقتصادي خود اصول، هنجارها، قواعد و رويه‌هاي تصميم‌گيري خاصي را حاكم و بر اساس آن عمل كرده‌اند تا «عدم‌قطعيت» موجود براي آنان به حداقل كاهش يابد و درجه‌اي از نظم و پيش‌بيني‌پذيري بر مناسبات امنيتي- اقتصادي آنان حاكم شود.

Following the media coverage of the talks between Iran and Saudi Arabia, analysts questioned whether a successful outlook for the talks could be expected, or whether the talks were merely a manifestation of Biden's change of policy toward the Middle East region compared to the Trump administration? This research focuses on examining this question and concern. This study seeks to answer the main question: "What should be the outcome of the negotiations between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia in order to guarantee the success of the negotiations and lead to the establishment and consolidation of strong and stable relations between the two countries in the future?" It hypothesizes that "in order to the negotiations between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia to be successful (as representatives of the two blocs and the axis of power) and for the establishment and consolidation of strong and stable relations between the two countries in the future, the outcome of the negotiations must be formed a "security regime" between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia based on the institutional bargaining model developed by "Oran R. Young has been raised." Thus, the security regime formed between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia, which should be the outcome of negotiations, is formed around a kind of security-economic uncertainty, and the two countries in their security-economic relations have specific principles, norms, rules and decision-making procedures.