نقشة راه مطالعات نام‌شناسي: از رويكرد سنتّي تا رويكرد شناختي- اجتماعي

The Roadmap of Onomastics Studies: From Traditional Approach to Socio-Cognitive Approach

زبان‌شناسي اجتماعي با اتخاذ ديدگاه همزماني، نامشناسي را از دانشي كهن‌گرا به دانشي براي مطالعة اجتماع معاصر تبديل كرده است. البته نميتوان نقش نامها را در شكل‌دهي به ساخت‌شناختي افراد نيز ناديده گرفت، لذا از آنجا كه «نام» يك عنصر زباني چندبعدي است، زبانشناسان شناختي نيز به اين موضوع علاقه نشان مي‌دهند. البته نام‌شناسي اجتماعي مانند مطالعات سنّتي و فلسفي بيشتر به مطالعة اسامي خاص پرداخته است، اما زبان‌شناسان شناختي، به ويژه گيررتس و همكارانش، به نام‌هاي عام توجه بيشتري نشان داده‌اند. لباو (1972) زبان‌شناسي اجتماعي شهري را «علم تحقيقات ميداني» نام نهاده است. اين توصيف را مي‌توان در مورد مطالعات نام‌شناسي نيز با اطمينان بالا مورد استفاده قرار داد- به ويژه در رويكردي كه نام‌شناسي را از چشم‌انداز شناختي - اجتماعي و با تأكيد بر كاربرد و بافت مورد مطالعه قرار مي‌دهد. هدف اين مقاله تدوين نقشة مطالعاتي نام‌شناسي شناختي با استفاده از روش پژوهش اسنادي است. نويسندگان پس از مروري گذرا بر پيشينة مطالعات نام‌شناسي از منظر فلسفي و درزماني، به مطالعات معاصر نام‌شناسي از منظر زبان‌شناسي شناختي- اجتماعي مي‌پردازند. نتيجة سير مطالعات، بيانگر بزرگ‌تر شدن حوزة پژوهش‌هاي نام‌شناسي بوده و نشان ميدهد كه توجه به سازوكارهاي توليد واژگاني كمتر و در عوض، توجه به ساختارهاي واژگاني و رويكردهاي كمّي مختلف، كه تفاوت در ميزان برجستگي فرايندهاي نامشناختي را مطالعه ميكنند، بيشتر شده است.

Social linguistics adopted a synchronic framework and turned onomastics from an archaist science to a modern one dealing with contemporary society. However, it is impossible to ignore the role names play in shaping individuals’ cognitive structures. Thus, cognitive linguistics also showed an interest in this subject because “Names” are multifaceted linguistic elements. Similar to traditional and philosophical studies, social onomastics mostly deal with proper names, but cognitive linguistics, especially studies of Geeraerts et al., address common names. Labov (1972) sees urban social linguistics as the “science of field studies”; this view can be safely applied to onomastic studies, especially to the approach that addresses onomastics from a socio-cognitive perspective with an emphasis on use and context. This article aims to provide roadmap for onomastics studies applying documentary research method. The authors, after a quick philosophical and diachronic review of literature, examine contemporary onomastics studies from a sociocognitive perspective. The conclusion of their observation and studies shows that the scope of onomastic research has expanded, word-formation (lexical generation) processes draw less attention. Instead, lexical structure and different quantitative approaches, which study the strength of onomastic processes, are receiving more attention by the day.