بررسي اجتماعي- شناختي كتاب ششم آموزش زبان فارسي ويژة غيرفارسيزبانان در جامعة‌المصطفي ‌العالميه

Socio-cognitive Study of the Sixth Grade Book of Teaching Persian to Non-Persian Speakers at Al-Mustafa International University

پژوهش حاضر بنيادي و از نوع تحليل محتواست و سعي دارد در چارچوب زبانشناسي اجتماعي- شناختي به بررسي برخي عناصر شناختي و اجتماعيِ متون موجود در آموزش زبان فارسي به فارسي (كتاب ششم) (مركز آموزش زبان و معارف اسلامي، 1395) ويژة غيرفارسيزبانان بپردازد كه در دانشگاه جامعة‌‌المصطفي ‌العالميه آموزش داده ميشود. واحد تحليل ”جمله“ و دادهها بهشيوة اسنادي و تمام‌شماري استخراج شده است. به اين منظور، از ميان 1150 جملة موجود در اين كتاب، جملات حاوي طرحوارههاي تصوري پيشنهادي جانسون (1987)، 430 جمله استخراج شد. سپس، از اين ميان جملات حاوي متغيرهاي اجتماعي (400 عدد) مشخص و چگونگي تعامل طرحوارهها و متغيرهاي اجتماعي و همگرايي و تلفيق آنها بازنمايي گرديد. نتايج نشان دادند كه طرحوارههاي تصوري «حركت»، «نيرو»، «مجموعه» و «حجم» بيشترين درك استعاري را مفهومسازي ميكنند و طرحوارههايي چون «ارتباط»، «اتحاد» و «جذب» كمترين سهم را دارند. همچنين، متغيرهاي اجتماعي «مذهب»، «قدرت»، «نزاكت»، «همبستگي» و «منزلت» بيشترين مشاركت را در ايجاد نظامهاي استعاري دارند. تأثيرپذيري محتواي كتاب از نوع مخاطب، هدف از يادگيري زبان فارسي و سبك و نگرش نويسندگان از ديگر دستاوردهاي اين پژوهش است.

This is a fundamental research whose method is content analysis. It attempted to examine some cognitive and social elements of the texts of Teaching Persian Language in Persian (6th book)(Islamic Language and Education Training Center, 1395) for non-Persian learners of Al-Mustafa International University in the framework of cognitive sociolinguistics. The unit of analysis was “sentence” and all of the texts were examined. To do this, all sentences containing image schemas were extracted from among the 1150 sentences existing in the book while availing from Johnsons’ 1987 research. Then, from among these (430) sentences, 400 ones containing social variables were extracted and analyzed. In these sentences, the image schemas of "movement", "force", "collection" and "content" made the most metaphorical conceptualization, and the image schemas of "link", "merging" and "attraction" had the least frequency in the texts. Besides, social variables of "religion", "power", "politeness", "correlation" and "dignity" played a great role in creating metaphorical systems. Moreover, the results indicated how the texts were influenced by the type of audience, the purpose of learning the Persian language, and the writers’ style and attitude.