دستور زبان فارسي در قفقاز

فاقد عنوان

بر اساس شواهد تاريخي و مستندات فرهنگي، سرزمين قفقاز، داراي اشتراكات تاريخي و پيوندهاي فرهنگي ديرينه‌اي با ايران و مردمان آن است. يكي از اين حوزه‌ هاي مشترك كه تأثيرات دو سوية فراواني از روابط فرهنگي و تاريخي ايرانيان و ملّت قفقاز، در روزگاران دراز پديد آورده است، مسائل ادبي و حوزة تتبّعات شعري و تحقيقات مربوط به زبان و ادبيات است. بررسي‌هاي نقدشناختي آثار گويندگاني چون نظامي گنجه‌اي، خاقاني شرواني، مجير بيلقاني، واله داغستاني و ... نشان مي‌دهد كه زبان شعري اين سخنوران، نمي‌تواند با اين شاعران آغاز گردد و در سخن همان‌ها به اوج پختگي برسد. بي‌گمان در اين ميان، سنت و سابقه‌اي در كار بوده و صد هزار درياي هنر و فضيلت پيش از آن دست در كار آفرينش هنري بوده است تا بزرگاني چون خاقاني و نظامي و مجير از ميان آن‌ها سر برآورند. در اين ميان، يكي از شاخه هاي مهم جريان زبان و ادب فارسي در قفقاز، تأليف كتاب هاي دستور زبان و لغت‌نامه هاي فارسي است. نگاهي به سير تاريخي تدوين و تأليف اين كتابها نشان ميدهد كه پيشگامان تأليف كتابهاي فرهنگ لغات و دستور زبان فارسي، نويسندگان قفقاز بوده اند. در تاريخ تدوين كتابهاي دستور زبان، سرزمينهاي قفقاز نقش بسيار مهمي دارند. اين سرزمين يا خاستگاه مادري مؤلفان كتابها بوده‌اند و يا پذيرنده مؤلفاني غيربومي كه در آن ناحيت ساكن شدهاند. ما در اين مقاله ابتدا نگاهي كلّي به تاريخ دستورنويسي و لغت‌نامه‌نگاري در قفقاز مي‌كنيم و سپس با رعايت اختصار و ايجاز، به معرفي چند تن از مؤلفان كتاب‌هاي لغت و دستور زبان فارسي مي-پردازيم

According to historical and cultural evidence, the Caucasus has historical commonalities and long-standing cultural ties with Iran and its people. One of these common areas that have created many bilateral effects on the cultural and historical relations between Iranians and the Caucasus nation, is literary issues and the field of poetic origins and research related to language and literature. Critical studies of the works of writers such as Nezami Ganjavi, Khaghani Shervani, Mujir Belqani, Vale Daghestani, etc. show that the poetic language of these speakers cannot begin with these poets and reach the peak of maturity in their speech. Undoubtedly, there has been a tradition and a history, and hundreds of thousands of artists and virtuous people have been involved in artistic creation before, so that great people such as Khaghani, Nezami, and Mujir could emerge from among them. In this regard, one of the most important branches of the Persian language and literature in the Caucasus is the writing of Persian grammar books and dictionaries. An in-depth look at the historical course of the authorship of these books shows that the pioneers of compiling books on dictionaries and Persian grammar were the Caucasians. The region of the Caucasus plays a very important role in the history of compiling grammar books. This region was either the motherland of the authors or the host of the non-native authors who settled in that area..