شناسايي ابعاد و مؤلفه‌هاي آموزش پاسخ‌گو براي برنامه آموزش علوم توانبخشي در دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي شهرتهران: تحليل محتواي كيفي

Exploring the Dimensions and Components of Accountable Education for the Rehabilitation Sciences Curriculum in Tehran Universities of Medical Sciences: A Qualitative Content Analysis

اهداف تربيت دانش‌آموختگان توانمند، متعهد و پاسخ‌گو به نيازهاي جامعه و نظام سلامت را مي‌توان مهم‌ترين مأموريت دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي دانست. به‌طوركلي، پاسخ‌گويي در برابر جامعه يكي از اولويت‌هاي اصلي نظام آموزش عالي سلامت است. بنابراين اگر دانشگاه‌ها بخواهند نيازهاي جامعه تحت پوشش خود را برآورده كنند، بايد نظام آموزشي خود را بر اساس نيازها و اولويت‌هاي سلامت جامعه طراحي نمايند. اين مطالعه با هدف شناسايي ابعاد و مؤلفه‌هاي آموزش پاسخ‌گو براي برنامه آموزش علوم توانبخشي در دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي شهر تهران انجام شد. روش بررسي اين مطالعه با رويكرد كيفي در سال 1400 و با مشاركت 25 نفر از خبرگان حوزه توانبخشي از دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي شهر تهران و با استفاده از روش تحليل محتواي قراردادي و ازطريق نمونه‌گيري هدفمند انجام گرفت. به منظور گردآوري داده‌ها از مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با خبرگان استفاده شد. هر مصاحبه بين 45 تا 60 دقيقه به طول انجاميد و قبل از انجام مصاحبه، هدف مطالعه براي مشاركت‌كنندگان توضيح داده شد. تحليل داده‌ها بر اساس روش گرانهيم بود و همچنين به منظور ارزيابي صحت و استحكام داده‌ها از چهار معيار مقبوليت، قابليت اطمينان، قابليت انتقال و قابليت تأييد گوبا و لينكلن استفاده شد. يافته‌ها پس از پياده‌سازي مصاحبه‌ها نهايتاً شش بعد كلي و 21 مؤلفه شناسايي شد و در جلسه بارش فكري به تأييد خبرگان توانبخشي رسيد. ابعاد شناسايي‌شده شامل: جامعه، نظام آموزش عالي سلامت، دانشگاه، استاد، دانشجو و برنامه آموزشي و درسي و 21 مؤلفه و همچنين 136 شاخص نهايي بود. نتيجه‌گيري مطالعه حاضر نشان داد شش بعد كلي جامعه، نظام آموزش عالي سلامت، دانشگاه، استاد، دانشجو و برنامه آموزشي به عنوان ابعاد آموزش پاسخ‌گو نقش مهمي در تحقق رسالت دانشگاه‌هاي نسل سه و چهار ايفا مي‌كنند. انتظار مي‌رود نتايج اين مطالعه به منظور نهادينه‌سازي آموزش پاسخ‌گو مورد استفاده سياست‌گذاران نظام آموزش عالي سلامت در دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي در حوزه علوم توانبخشي قرار گيرد و بتواند كمك مؤثري در راستاي هدايت برنامه‌هاي آموزشي به سمت پاسخ‌گويي به نيازها و انتظارات جامعه كند. پيشنهاد مي‌شود با توجه به اهميت آموزش پاسخ‌گو، مطالعات گسترده‌تري در اين زمينه در سطح دانشگاه‌هاي علوم‌پزشكي كشور انجام گيرد.

Objective Training capable, committed and responsive graduates to the needs of society and the health system can be considered the most important mission of medical universities. In general, accountability to the community is one of the main priorities of the health education system, so if universities want to meet the needs of the community they cover, they must design their education system based on the needs and priorities of community health. The purpose of this study is to identify the dimensions and components of Accountable education for the rehabilitation sciences Curriculum in Tehran universities of Medical Sciences. Materials & Methods This study was conducted with a qualitative approach to identify the dimensions and components of Accountable education in Tehran universities of Medical Sciences in 2021 with the participation of 25 experts in the field of rehabilitation and using the method of content analysis through purposeful sampling. In order to collect data, semi-structured interviews of experts were used. The interview lasted between 45 minutes and 60 minutes and before the interview, the purpose of the study was explained to the participants. Data analysis based on Granheim method and also in order to evaluate the accuracy and robustness of the data, four criteria of acceptability, reliability, transferability and Guba and Lincoln Results The mission of Accountable education is commitment to the direction of education, research and service delivery based on the priority needs and expectations of society, which is achieved by emphasizing the direct and continuous contact of students with society at various levels. After conducting the interviews, 6 dimensions and 21 components were identified as follows and were approved by experts in the form of brainstorming. Dimensions include: 1- Society 2- Higher health education system 3- University 4- Professor 5- Student 6- Curriculum and 21 components and 136 indicators were finalized Conclusion The present study showed 6 general dimensions 1- Society 2- Higher health education system 3- University 4- Teacher 5- Student6-Curriculum as dimensions Accountable education play an important role in fulfilling the missions of third and fourth generation universities. The results of this study are expected to be used by institutional policymakers in the field of rehabilitation sciences in order to institutionalize Accountable education in the field of higher education in order to be able to effectively guide Curriculum towards meeting the needs and expectations of society. It is suggested that due to the importance of responsive education, more extensive studies in this field should be conducted at the level of medical universities in the country.