شاد ، مي و پشيمان شدن (بررسي سه واژه از شاهنامه)

"šād",," may" and " pašēmān šudan, ", (A Revew of Three Words of Shahnameh)

شاهنامه يكي از مفصل‌ترين آثار زباني سده‌هاي نخستين رسميّت و رواج زبان فارسي دري پس از اسلام است. اين گنجينۀ گرانبها حاوي شواهد اصيل و قابل اعتماد از عناصر زبان فارسي اين دوره و در بردارندۀ كليدهاي بسياري در گشودن مسايل ناشناختۀ زبان فارسي دري و پيشينۀ آن، فارسي ميانه، است. متقابلاً در اين اثر به سبب كهنگي زبان آن، نكاتي هست كه جز از طريق شناخت زبان فارسي ميانه و ساير زبانهاي دورۀ ميانه و دورۀ باستاني قابل دريافت نيستند. در اين نوشتار به سه واژۀ «شاد»، «مي» و «پشيمان شدن» در شاهنامه پرداخته شده و با استفاده از شواهد دروني اين اثر و نيز برخي شواهد ساير متون فارسي و همچنين قرايني از زبانهاي باستاني معاني متفاوتي براي دو واژۀ نخست و ساخت كمترشناخته‌شده‌اي براي توجيه كاربردي خاص از مورد سوم در زبان فارسي دري ارائه شده است. معناي پيشنهاد‌شده براي «شاد»، «توانگر و ثروتمند و برخوردار» است. واژۀ «مي» صورت اصيل فارسي ميانۀ «مغاك» دانسته شده و «پشيمان شدن» در كاربردهاي خاص از گونۀ افعال غيرشخصي به شمار آمده است.

Shahnameh isone of the most detailed works of the first centuries of the officialization and spread of Dari Persian after Islam. This precious treasure contains authentic and reliable evidence of the Persian language elements of this period and contains many keys in solving the unknown issues of the mother of Dari Persian language, i.e. Middle Persian. Conversely, due to the antiquity of its language, there are points in this work that cannot be known except through the knowledge of Middle Persian and other Middle and Old Iranian Languages. In this article, three words "šād", "may" and "pašēmān šud@n" are discussed in Shahnameh and using the internal evidence of this work as well as some evidence of other Persian texts as well as evidence from ancient languages, different meanings for the first two words and a lesser-known construction for a specific structure of the third one is presented in Dari Persian. The suggested meaning for "šād" is "rich and wealthy". The word "may" is considered to be the original Persian form of "maγāk" and "pašēmān šud@n" is considered as an impersonal verb.