كليدواژه :
مرخصي زايمان , قانون تأمين اجتماعي , همسر بيمه‌شدۀ مرد , حق مادري زنان , اشتغال
چكيده فارسي :
هدف: در اين پژوهش وضعيت تدوين و اجراي مواد 67، 68 و 69 قانون تأمين اجتماعي مورد بررسي و موشكافي قرار گرفت.
روش: رهيافت روش‌شناسي اين پژوهش، كيفي است. تكنيك گردآوري داده‌ها، مصاحبۀ نيمه‌‌ساختار‌يافته، مطالعۀ اسناد، معاهدات بين‌المللي، قوانين و آئين‌نامه‌هاي سازمان تأمين اجتماعي بوده است.
يافته‌ها: بررسي قوانين نشان داد، ماده‌هايي با محتواي مرخصي زايمان و كمك بارداري براي اولين بار در قانون كار مصوب 1325 به قوانين بيمه‌اي ايران راه پيدا كردند. موضوع مرخصي زايمان با گذشت زمان مورد توجه قرار گرفت به طوري كه مدت زمان آن از 12 هفته در قانون سازمان تأمين اجتماعي مصوب سال 1354 به بيش از 38 هفته در قانون اصلاح قوانين تنظيم جمعيت و خانواده مصوب 1392رسيد. همچنين، بررسي‌هاي حاصل از مصاحبه با صاحب‌نظران به‌منظور شناسايي چالش‌هاي تدوين و اجراي مواد قانوني 67، 68 و 69 قانون تأمين اجتماعي بر پنج مضمون كليِ تفسيرپذيري قوانين، نبود مطالبه از طرف بيمه‌شدگان، تعجيل در تصويب قانون تأمين اجتماعي، گشاده‌دستي قانون‌گذار و چالش‌هاي اجراي قوانين جنبي دلالت داشتند.
نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد، «همسر بيمه‌شدۀ مرد» مشمول مزاياي مندرج در مادۀ 67 نمي‌شود. بخش «كمك‌ها»ي مادۀ 68 و همچنين، مادۀ 69 براي «بيمه‌شدۀ زن» و «همسر بيمه‌شدۀ مرد» نيز اجرا نمي‌شود. در نهايت، اگر بر اساس متون مورد مطالعه در پژوهش، وضعيت كفايت مزاياي كمك بارداري را بر اساس ضوابط كنوانسيون شمارۀ 183 سازمان بين‌المللي كار اندازه‌گيري كنيم، وضعيت ايران در شاخص مدت زمان مرخصي زايمان با بيش از 38 هفته، مطلوب و حتي با اختلاف چشم‌گيري از استانداردهاي اين كنوانسيون بيشتر است؛ همچنين، مزاياي نقدي پرداختي از طرف سازمان تأمين اجتماعي با استانداردهاي كنوانسيون شمارۀ 183 برابر است. لذا وضعيت شاخص كفايت مزاياي كمك بارداري در ايران به مراتب از استاندارهاي مورد نظر سازمان بين‌المللي كار بالاتر است.
چكيده لاتين :
Purpose: In this study, the status of development and implementation of Articles 67, 68 and 69 of the Social Security Law was examined and scrutinized.
Method: The methodological approach of this research is qualitative. The technique of data collection was semi-structured interview, study of documents, international treaties, laws and regulations of the Social Security Organization.
Findings: A review of the laws showed that articles with the content of maternity leave and maternity allowance were introduced into the insurance laws of Iran in 1325. The issue of maternity leave was considered over time, so that its duration from 12 weeks in the law approved in 1975, increased to more than 38 weeks in the law amending the laws of population and family planning approved in 1392. Also, interviews with experts to identify the challenges of drafting and implementing Articles 67, 68 and 69 of the Social Security Law revealed five general themes consisting of law interpretation; lack of claims by the insured; haste in passing the Social Security Law; generosity of the legislature; and challenges of other laws enforcement.
Result: The results showed that the “insured spouse of a man” is not entitled to the benefits set forth in Article 67. The “allowances” indicated in Article 68 as well as Article 69 do not apply to “insured woman” and “insured spouse of man”.
Finally, if we measure the adequacy of maternity benefits based on the criteria of the
International Labor Organization Convention No. 183, based on the texts studied in the
research, the situation of Iran in the index of maternity leave with more than 38 weeks,
is favorable and even higher than the standards of this convention with a significant
difference.
In this regard, the cash benefits paid by the Social Security Organization are equal to the
standards of Convention No. 183, as well. Therefore, the status of the adequacy index
of maternity allowance in Iran is far higher than the standards set by the International
Labor Organization.
