عنوان مقاله :
بررسي تغييرات كمي، شاخص‌هاي آلودگي و توزيع غلظت فلزات سنگين Pb و Cd در غبار ريزشي(مطالعه موردي: شهر زاهدان)
عنوان به زبان ديگر :
Evaluation of quantitative changes, pollution indexes and distribution of heavy metals Pb and Cd in the dust falling (case study: Zahedan city)
پديد آورندگان :
عبداللهي، سارا دانشگاه يزد - دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي - گروه محيط زيست، يزد، ايران , عظيم‌زاده، حميد‌رضا دانشگاه يزد - دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي - گروه محيط زيست، يزد، ايران , اختصاصي، محمدرضا دانشگاه يزد - دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي - گروه مرتع و آبخيزداري، يزد، ايران , مصلح‌آراني، اصغر دانشگاه يزد - دانشكده منابع طبيعي و كويرشناسي - گروه محيط زيست، يزد، ايران
كليدواژه :
ريسك اكولوژيك , فلزات سنگين , شاخص زمين , انباشت آلودگي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: گرد وغبار يكي از پديده هاي جوي و بلاياي طبيعي شناخته شده است كه آثار و پيامدهاي محيط زيستي نامطلوبي بر جاي ميگذارد . به طورمعمو ل ذرات گرد وغبار داراي قطر كمتر از 100 ميكرون هستند كه پس از كيلومترها انتقال افقي يا عمودي به سطح زمين مي رسند. هدف از اين پژوه، بررسي ميزان غبار ريزشي و غلظت فلزهاي سنگين سرب و كادميوم در نمونه هاي غبار به منظور بررسي آلودگي شهري به اين عناصر مي باشد.
مواد و روش ها: در اين مطالعه جمع آوري نمونه ها با استفاده از تله رسوب گير تيله اي به مدت شش ماه از دي ماه 1393 تا پايان خرداد 1394 انجام شد تا امكان مقايسه بين فصل تر (زمستان) و خشك (بهار) فراهم گردد. مجموع 180 نمونه غبار ريزشي با استفاده از تله هاي تيله اي MDCO جمع آوري شد. نمونه ها با استفاده از ترازو با دقت 0.001 گرم وزن و نمونه ها به روش ISO11466 تجزيه و غلظت فلزها ي سنگين توسط دستگاه جذب اتمي شعل هاي مدل Analyti jena-350 اندازه گيري گرديد .
نتايج و بحث: مقادير تجمعي غبار ريزشي براي زمستان 1393 و بهار 1394 به ترتيب 85 . 5 ± 77 . 7 گرم بر مترمربع و 31 . 1 ± 28 . 5 گرم برمترمربع است. بيشترين مقدار غبار در ماه اسفند ( 69 . 5 ± 11 .5 گرم برمترمربع) و كمترين آن مربوط به بهمن ( 65 . 0 ± 31 . 1) است كه اختلاف زيادي با د يماه ( 34 . 0 ± 33 . 1 گرم بر مترمربع) ندارد. ميانگين غلظت سرب در فصل زمستان 40 . 32±5 . 97 ميلي گرم بر كيلوگرم و در فصل بهار 93 . 16±5 . 90 ميلي گرم بر كيلوگرم به دست آمد. همچنين ميانگين غلظت كادميوم در فصل
زمستان 60 . 19±3 . 37 ميلي گرم بر كيلوگرم و در فصل بهار 42 . 62±2 . 29 ميلي گرم بر كيلوگرم به دست آمد. بر اساس سنجه آلودگي (PI) ميزان آلودگي سرب در طبقه آلودگي متوسط و كادميوم در كلاس زياد قرار دارد. به عبارت ديگر، سنجه آلودگي كادميوم در هر دو فصل نمونه برداري بيشتر از آلودگي سرب و بالاتر از حد مجاز آن م يباشد. سنجه ريسك اكولوژيك تجمعي سرب و كادميوم به ترتيب با ميان گين 564 و 450 براي زمستان 1393 و تابستان 1394 به دست آمده است. سنجه درجه آلودگي نيز به ترتيب خيلي زياد و زياد براي زمستان و بهار و سنجه بار آلودگي بر آوردي قابل ملاحظه از آلودگي را نشان مي دهد.
نتيجه گيري: نتايج حاصل از غبار ريزشي به دليل وجود زمين هاي حساس به بادبردگي بويژه در بخش هاي جنوبي، غربي و شمال غرب و آناليز جهت باد نشان از منشاء خارجي غالب بر آن دارد. افزايش نسبي آلاينده هاي سرب و كادميوم در فصل زمستان نسبت به بهار نيز بيان كنند ه تأثير سوخت هاي فسيلي به كار رفته براي گرما يش در فصل زمستان است. آلودگي كادميوم بسيار بيشتر از سرب است و به دليل ضريب بيشتر ريسك اكولوژيك نياز به دقت و توجه بيشتر را مي طلبد
چكيده لاتين :
Dust is one of the phenomena of atmospheric and natural disasters that poses adverse environmental effects and impacts. Due to the wide distribution of dust, this phenomenon can also change the soil and its biology trends. Typically, dust particles have a diameter of less than 100 microns, which can be transmitted horizontally or vertically to the ground after miles. The aim of this study was to determine the amount of dust falling and heavy metals lead and cadmium concentrations in dust samples to evaluate these elements is the urban pollution.
Material and methods:
In this study, samples were collected using mild sediment trap for six months.
A total of 180 samples were collected. Samples were weighed accurately using a scale of 0.001 g. The analysis of samples was performed using ISO11466. The samples were extracted by the Institute of Water and Soil Research, and the concentration of heavy metals was measured by the atomic absorption spectrometry of the Analyti jena-951 model.
Results and discussion:
The results showed that in the winter of March and in the spring of June, the highest rate of dust was observed. The mean lead concentration in winter was 97.32 ± 5.40 mg.kg and 90.16 ± 5.93 mg.kg in spring. Also, the average cadmium concentration in winter was 37.19 ± 3.60 mg.kg and 29.62 ± 2.42 mg.kg in the spring. According to the pollution index (PI), the level of contamination of lead is high in the floor, however, according to this index, cadmium contamination in both seasons is more than the level of contamination of lead and is higher than the limit, which is the risk index The ecology of cadmium, with an average of 1673.98 and 1333.03, also confirms this and is in the hazardous area of contamination. Also, the ecological risk of lead metal in winter was 18.14 ± 1.01 and in the spring with a mean of 16.91 ± 1.11 in the low pollution class. According to the values obtained for the pollution load index (PLI), this contamination rate is Cdwinte r˃Cdspring˃Pbwinter˃Pbsprin, and both of these elements are highly polluted in the classroom.
Conclusion:
The results of statistical calculations and contamination levels indicate that the amount of dust pollution to lead and cadmium is higher than most of the calculated indices in the classes with high to high contamination.Therefore, these elements have been brought into the environment as a result of human activities and have less natural origin.
