تلفيق شاخص‌هاي زميني و پوشش گياهي براي برآورد و شناسايي خطر فرسايش خاك در حوضه آبخيز عموقين اردبيل

فرسايش خاك يكي از مشكلات محيطي است كه تهديدي براي منابع طبيعي، كشاورزي و محيط‌زيست به‌شمار مي‌رود. در اين راستا، اطلاعات زماني و مكاني فرسايش خاك در اقدامات مديريتي، كنترل فرسايش و مديريت حوزه‌هاي آبخيز نقش مؤثري دارد. امروزه عدم استفاده صحيح از اراضي و تغييرات كاربري اراضي مانند تبديل جنگل‌ها و مراتع به اراضي كشاورزي، چراي مفرط، شخم روي شيب‌هاي تند، باعث افزايش ميزان فرسايش خاك و رسوب شده است. كاربري‌هاي مختلف اراضي مقادير مختلف فرسايش را ايجاد مي‌كنند و مديريت اراضي نقش به‌سزايي در جلوگيري از فرسايش دارد. در مطالعه حاضر، هدف تلفيق شاخص‌هاي زميني و پوشش گياهي براي برآورد و شناسايي خطر فرسايش خاك در حوضه آبخيز عموقين با استفاده از مدل RUSLE است. لايه‌ پارامترهاي مدل RUSLE شامل لايه فرسايندگي باران، لايه خاك، لايه توپوگرافي، لايه پوشش گياهي و عامل حفاظتي خاك هم‌چنين آمارهاي مختلف مربوط به ايستگاه‌هاي باران‌سنجي، هيدرومتري، نقشه‌هاي توپوگرافي، و زمين‌شناسي و نيز بهره‌گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS و سنجش ‌از دور استفاده ‌شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه مقدار متوسط فرسايش سالانه خاك براي كل حوضه در دامنه بين 21/1 تا 53/5 تن در هكتار در سال متغير است. هم‌چنين بررسي روابط رگرسيوني بين فاكتورهاي مدل RUSLE و مقدار فرسايش سالانه خاك نشان داد كه فاكتور توپوگرافي (LS) داراي ارتباط كمي با ميزان فرسايش سالانه خاك به‌وسيله مدل RUSLE دارد. هم‌چنين در بررسي ديگر بين شاخص‌هاي زميني با مدل RUSLE نتايج نشان داد كه عامل پوشش گياهي با ضريب تعيين 47/0 درصد نسبت به ساير شاخص‌هاي مورد مطالعه داراي هم‌بستگي بيش‌تري است، شاخص قدرت جريان نيز با ضريب تعيين 07/0 درصد داراي كم‌ترين هم‌بستگي بين شاخص‌هاي مورد مطالعه است. اين تحقيق امكان تلفيق شاخص‌هاي موثر توپوگرافي و پوشش گياهي بر فرسايش و نيز امكان استفاده از ساير شاخص‌هاي موثر را تائيد مي‌نمايد.