اصل سرزميني در حقوق علائم تجاري: تضمين كنندۀ دارايي سازي مالكيت ‌معنوي

اصل سرزميني بودن يكي از مباني اساسي حقوق مالكيت فكري است. اين اصل به كشورها اجازه مي­دهد قوانين مالكيت فكري خود را به‌گونه‌اي طراحي كنند كه دستيابي به اهداف خاص اجتماعي را تسهيل كند. علائم تجاري جزء سرمايه­هاي ملي يك كشور است كه شامل علائم ثبت شده و علائم ثبت نشده و دسته سومي به نام علائم مشهور مي‌باشند. اصل سرزميني اساسي­ترين توجيه حمايت از علائم تجاري ثبت شده است چراكه حمايت از اين نوع علامت تابع قانون كشور محل ثبت است. درواقع سرزميني­بودن بنيادي­ترين اصل در حمايت از اين حقوق است، بدين معني كه علامت در محدوده سرزميني كه در آن ثبت شده است، حمايت مي­شود. مطابق با اين اصل اگر علامتي در كشور (الف) به ثبت رسيده باشد و در كشور (ب) نقض شود چون در كشور (ب) علامت، موضوع ثبت و حمايت واقع نشده است درنتيجه بايد گفت نقض حقي در كشور (ب) تحقق نيافته است. هرچند در راستاي حمايت جهاني از علائم تجاري انتقاداتي بر اين اصل وارد شده است ازجمله اينكه توسعه اين اصل نقض حق در كشوري غير از كشور محل ثبت را تسهيل مي­كند، بااين‌حال برخي معتقدند اين اصل توانسته است مشاركت حقوق مالكيت فكري را در سيستم حقوق تجارت بين­الملل از طريق كنوانسيون پاريس و موافقت‌نامه‌هاي بين­المللي به‌خصوص موافقت‌نامه تريپس تأمين نمايد. اين مقاله سعي در تحليل و ارائه چارچوب اين اصل دارد. همچنين مهم‌ترين استثناي وارد بر حمايت سرزميني از علائم تجاري، حمايت از علائم مشهور است كه حمايت از اين دسته از علائم در اسناد بين­المللي همچون كنوانسيون پاريس نيز پيش­بيني شده است. اين دسته از علائم، صرف‌نظر از ثبت يا عدم ثبت آن‌ها، در همه كشورهاي عضو قابل حمايت حقوقي هستند.