بررسي غلظت فلزات سنگين سرب و كادميم و غلظت روي درگندم توليدي كشور ايران

Investigation on the concentration of heavy metals, lead and cadmium, and zinc concentration in the wheat produced in Iran

گندم ­هاي توليدي كشور ايران از نظر ميزان آلودگي به فلزات سنگين كادميم و سرب و ميزان روي بررسي شدند. روش بررسي: تعداد 419 نمونه گندم از مزارع تهيه گرديد. دانه­هاي گندم پس از بوجاري، آسياب شده و هضم و عصاره ­گيري انجام شد. غلظت فلزات سنگين در عصاره­ها با دستگاه جذب اتمي اندازه­گيري گرديد. يافته­ ها: ميزان كادميم در 59/8 درصد از نمونه­هاي گندم كشور، بالاتر از ميزان حد مجاز استاندارد ملي ايران (mg/Kg03/0) بود. ميانگين ميزان كادميم درتمام استان­هاي بررسي شده به جز استان گيلان ازحد مجاز استاندارد ملي پايين­تر به دست آمد. نتايج نشان دادند كه ميزان سرب در 72/0 درصد از نمونه ­هاي گندم آناليز شده بالاتر از ميزان حد مجاز استاندارد ملي ايران (mg/Kg 15/0) بود. ميانگين ميزان سرب در همه استان­ها از حد مجاز استاندارد ملي پايين­تر به دست آمد. بررسي غلظت عنصر مفيد روي در نمونه­هاي گندم نشان داد در بخش اعظم نمونه­ ها (حدود 79%)، غلظت اين عنصركمتر از حد مطلوب (mg/Kg30) مي­باشد. بحث و نتيجه­ گيري: توزيع فراواني غلظت عناصر سرب و كادميم در مناطق مختلف ايران حاكي از بالاتر بودن غلظت عنصر كادميم نسبت به حد مجاز در استان گيلان است. به نظر مي­رسد حد مجاز كادميم در گندم در استاندارد ملي، به طور غير مستندي سخت­گيرانه است، لذا پيشنهاد مي­شود حد مجاز كادميم در دانه گندم در استاندارد ملي ايران مجدداً بازنگري شود. اگر استاندارد جهاني به عنوان شاخص ارزيابي آلودگي گندم­هاي توليدي كشور در نظر گرفته شود، در رابطه با كادميم، در هيچكدام از نمونه هاي تجزيه شده غلظت كادميم بالاتر از حد مجاز استاندارد جهاني نيست. در ادامه نتايج اندازه­گيري عنصر روي در گندم ها، نشانگر كمبود روي در بخش اعظم نمونه­ هاي گندم است. لذا با توجه به سهم نان درسبد غذاي جامعه ايراني بايستي موضوع ارتقاء غلظت روي درگندم مورد توجه جدي قرار گيرد.

We investigated the produced wheat of Iran in terms of heavy metal cadmium and lead, and also to measure the extent of zinc. Material and Methodology: The amount of the mentioned metals in 419 wheat samples, after preparation and extraction, was analyzed by atomic absorption spectrometry. Findings: The amount of cadmium in the 8.59 percent of wheat was higher than permissible limit in national standard index of Iran (0.03 mg/kg). In all provinces, the average amount of cadmium was less that the permissible limit, except Gilan. The findings showed that the amount of lead in 0.72 percent of analyzed samples was higher than permissible limit in the national index (0.15 mg/kg). In all provinces, the average amount of lead was less than national index of Iran. Analysis of concentration of zinc, a useful element, showed that in much of samples (about 79 percent), the concentration of this element less than acceptable level (30 mg/kg). Discussion and conclusion: The analysis of frequency distribution of heavy metals in different provinces of Iran showed that in Gilan province, the concentration of cadmium is more than permissible limit. Since that the permissible concentration of cadmium in the national standard of Iran is unreasonably exigent. It is suggested that the maximum tolerance limit for cadmium in wheat grain should be reviewed. If the Codex standard is considered as an indicator of the pollution of heavy wheat production in Iran, in relation to cadmium, none of the analyzed samples cadmium concentration has not exceeded the Codex limit. In addition, the results of zinc measurement in wheat samples indicate zinc deficiency in most of the samples. Therefore, regarding the share of bread in the food basket of Iranian society, increasing the concentration of zinc in the wheat of Iran should be taken into consideration.