تهيه نقشه حساسيت زمين‌لغزش با استفاده از مدل‌هاي نسبت فراواني، رگرسيون لجستيك و فرآيند تحليل سلسله مراتبي در بخشي از استان گلستان

Landslide susceptibility mapping using frequency ratio, logistic regression and AHP models in the part of Golestan province

ايران به­ ويژه در مناطق شمالي به­خاطر شرايط اقليمي و توپوگرافي، همواره در معرض خطر زمين‌لغزش است. شناخت نواحي مستعد وقوع زمين­لغزش و خطرات ناشي از آن يكي از اقدامات اوليه در مديريت منابع طبيعي و برنامه ­ريزي­هاي توسعه ­اي و عمراني است. بررسي زمين ­لغزش جهت تهيه نقشه­ هاي حساسيت و شناسايي مناطق مستعد زمين­لغزش و همچنين شناسايي مكان‌هاي امن براي توسعه سكونت‌گاه­هاي جديد در آينده مورد توجه برنامه ريزان قرار دارد. هدف اصلي اين تحقيق تهيه نقشه حساسيت‌پذيري زمين‌لغزش در بخشي از استان گلستان است. روش بررسي: 78 لغزش در بخشي از استان گلستان شناسايي و نقشه پراكنش زمين­ لغزش ها در سال 1395 تهيه گرديد. نقشه‌هاي عوامل موثر شامل درجه شيب، جهت شيب، شكل شيب، طبقه ارتفاعي، سنگ­شناسي، كاربري اراضي، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و طول شيب در محيط GIS تهيه شد. سه روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي، نسبت فراواني و رگرسيون لجستيك به‌منظور تهيه نقشه حساسيت زمين‌لغزش به كار برده شد. همچنين از منحني ROC براي ارزيابي دقت نقشه‌هاي حساسيت استفاده شد. يافته‌ها: اولويت بندي فاكتورهاي موثر با استفاده از AHP نشان داد فاصله از جاده، شيب، فاصله از آبراهه و فاصله از مناطق مسكوني بيشترين تاثير را بر وقوع زمين‌لغزش دارند. نقشه‌هاي حساسيت تهيه شده با استفاده از سه مدل با استفاده از منحني تشخيص عملكرد نسبي و سطح زيرمنحني با يكديگر مقايسه شدند. نتايج نشان داد مدل نسبت فراواني با سطح زير منحني 8/0 بيشترين دقت را در تهيه نقشه حساسيت زمين‌لغزش دارد. بحث و نتيجه‌گيري: به طور كلي نتايج نشان داد منطقه مورد مطالعه پتانسيل زيادي براي وقوع زمين‌لغزش دارد. شناسايي مناطق حساس كمك مي‌كند تا حد امكان از تغييرات حالت طبيعي اين مناطق جلوگيري نموده و باعث تحريك اين مناطق نشويم.

Iran is always exposed to landslide hazard especially in the north because of climatic and topographic conditions. Identification of landslide prone areas and its hazards is one of the first works in natural resources management and development programs. Policymakers pay high attention to landslide investigation in order to landslide susceptibility mapping and identifying susceptible areas and stable locations for development of new settlements in the future. The main goal of his research is landslide susceptibility mapping in the part of Golestan province. Material and Methodology: 78 landslides were identified from the field surveys in the part of Golestan province, and then landslide inventory map was created in year 2016. Effective factor maps such as slope degree, slope aspect, plan curvature, altitude, lithology, land use, distance from road, distance from fault, distance from drainage and slope-length (LS), were prepared in the GIS environment. Three methods such as analytical hierarchy process, frequency ratio and logistic ratio were applied to landslide susceptibility mapping. Also ROC curve was used to accuracy assessment of susceptibility maps Findings: prioritization of effective factors using AHP showed that distance from road, slope, distance from drainage and distance from residential area have the most effect on landslide occurrence. Landslide susceptibility map obtained from three models was compared using Relative Operating Characteristic (ROC) and Area under Curve (AUC). The result showed that frequency ratio model with the AUC equal to 0.8 has the most accuracy to landslide susceptibility mapping. Discussion and Conclusion: In general, the results showed that the study area has a high potential for landslides occurrence. Identifying susceptible areas help to prevent changes in the natural state of these areas as much as possible.