اثر تيمارهاي كودي شيميايي و آلي-زيستي بر عملكرد و كيفيت علوفه تريتيكاله و ماشك مراغه تحت سيستم‌هاي تك‌كشتي و چندكشتي در شرايط ديم

Evaluation of chemical and organic-bio-fertilizer treatments on yield and forage quality of triticale and Maragheh Smoth vetch under sole and intercropping systems in rainfed condition

كشت مخلوط سيستمي ‌است كه در آن دو (يا چند) گونه مختلف و يا ارقامي ‌از يك گونه به منظور تنوع در اگرواكوسيستم، بهره‌برداري بهينه از عوامل محيطي و افزايش توليد، در يك محيط كاشته مي‌شوند. اين پژوهش به منظور ارزيابي كمي و كيفي علوفه و تعيين بهترين الگوي كشت مخلوط ماشك و تريتيكاله تحت سيستم‌هاي مختلف كاشت به صورت طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سال زراعي 1398-1397 اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل كشت خالص تريتيكاله (ST)، كشت خالص ماشك (SV) و كشت مخلوط با نسبت‌هاي 50:50(IP1) ، 25: 75(IP2) ، 75: 25(IP3) ،100: 20(IP4) ، 100: 40(IP5) ، 100: 60 (IP6)به ترتيب درصد تريتيكاله و ماشك بودند كه در دو سيستم كودهاي شيميايي و آلي-زيستي مورد آزمايش قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه تيمار IP1 داراي بيشترين عملكرد علوفه خشك (8/8 تن در هكتار) بود.كمترين درصد الياف نامحلوط در شوينده اسيدي (ADF) و الياف نامحلوط در شوينده خنثي (NDF)، همچنين بيشترين درصد مصرف ماده خشك علوفه (DMI)، به تيمارهاي ماشك خالص، IP2 و IP1 تعلق داشت. علاوه بر اين، بالاترين مقادير ارزش نسبي علوفه (RFV) و درصد پروتئين خام (CP) در الگوهاي كاشت IP2 وIP1 و در سيستم كودي آلي –زيستي حاصل شد. همچنين بيشترين انرژي ويژه شيردهي (NEL)، درصد ماده خشك قابل هضم (DDM) و مجموع مواد معدني قابل هضم (TDN) نيز در الگوهاي كاشت خالص ماشك و IP2 مشاهده شد. بنابراين بر اساس كميت توليد علوفه و شاخص برابري زمين، الگوي 50 درصد ماشك + 50 درصد تريتيكاله و بر اساس كيفيت، 25 درصد تريتيكاله+ 75 درصد ماشك داراي بالاترين مقادير بودند. در نهايت بر اساس همه شاخص‌هاي مورد مطالعه الگوي كاشت 50 درصد ماشك + 50 درصد تريتيكاله در هر دو سيستم كودي مناسبترين الگوي كشت جهت مناطق ديم سردسيري كشور ايران بود.

A mixed cropping system is an agronomic method in which different species/cultivars are sown in a unique farm in order to gain diversity in the agri-ecosystem, efficient control of pests and diseases as well increase in the yield quantity or quality. This study was conducted to determine the best cultivation pattern of vetch (Vicia dasycarpa L) mixed with triticale (X Triticosecale wittmack) under different farming systems during 2018 at Dryland Agricultural Research Institute (DARI), Iran. The experimental was laid in RCDB with different levels of sole or mixed cropping the plants in three replications with two chemical and biological fertilizing systems. Treatments were at 8 levels including sole cropping of vetch and triticale and intercropping ratios of vetch: triticale 50:50(IP1), 75:25 (IP2), 25:75 (IP3), 20:100 (IP4), 40:100 (IP5) and 60:100 (IP6). The results showed that the yield of IP1 treatment was the highest compared with the other ratios under both fertilizing systems. Increasing the proportion of vetch in mixture intercrops improved forage quality and among mixed treatments, two mixing patterns including 50%v+ 50%t and 75%v + 25%t had the highest quantity and quality of the forage. Therefore, it can be concluded that the mixing of vetch with triticale at 50%v: 50%t ratio could be regarded as one of the most efficient and sustainable cropping systems. Furthermore, the study showed organic application had a high effect on the quality and quantity of forage production and has the potential to improve performance with high land-use efficiency in cold-dryland area condition of Iran.