بررسي تطبيقي و تحليلي چيستي انسان كامل از منظر ابن عربي و امامت از منظر علامه حلي

A comparative and analytical study of what a perfect human being is from the perspective of Ibn Arabi and Imamat from the perspective of Allameh Hilli

عنوان انسان كامل از منظر مكتب ابن عربي، عنواني كلي و جامع و داراي مصاديق متعدد است كه شامل شماري از اولياء الهي از جمله انبياء عظام و نيز ائمه اطهار (عليهم السلام) مي شود؛ و بدين رو از عنوان امامت و امام عام‌تر است. اين پژوهش با روش توصيفي و تحليل مفهوم، با توصيف ديدگاه ابن عربي در مورد انسان كامل و نيز ديدگاه علامه حلي در مورد امامت، به تطبيق و تحليل اين دو نگاه پرداخته است. از منظر اين پژوهش، ابن عربي معتقد است انسان كامل، جامع كمالات، خليفة الله، برنامه جامع، مظهر اتم اسماء و صفات الهيه، و اسم اعظم الهي است، اما نص بر خلافت ظاهري ضرورتي ندارد، و رسول الله نيز بر خلافت كسي تنصيص نكرد، و عصمت نيز هر چند براي خليفه باطني و معنوي ضرور است، اما براي خليفه ظاهري ضرورت ندارد، اما علامه حلي معتقد است، علم و عصمت ازبايسته‌هاي امامت است، و اين دو امري خفي هستند، و كشف آن براي مردمان ناممكن است، ناگزير علم و عصمت مقتضي وجود نص هستند. نگره هاي عام عرفاني ابن عربي در تبيين حقيقت انسان كامل و ويژگي هاي او در اوج و فراز و فراتر از نگره هاي كلامي رايج در جهان اسلام است، اما وقتي به تبيين جزئيات و مصاديق ميرسد، نگاه او در اين موضوع مبتني بر نگره عام متكلمان اشعري و مورد انتقاد ديدگاه كلامي اماميه و از جمله ديدگاه علامه حلي مي شود.

The title of perfect human being, from the perspective of Ibn Arabi school, is a general and comprehensive title with many examples, which includes a number of divine saints, including the great prophets, as well as the pure Imams (as); an‎d therefore it is more common than the title of Imamate and Imam. This research has applied and analyzed these two views by descriptive method and concept analysis, by describing Ibn Arabi's view on the perfect human being and also Allameh Hilli's view on Imamate. From the point of view of this research, Ibn Arabi believes that the perfect man is the comprehensive of perfections, the Caliph of God, the comprehensive program, the manifestation of the atom of divine names and attributes, and the great divine name, but the text is not necessary for the apparent caliphate, and the Messenger of God He did not, and infallibility is necessary for the esoteric and spiritual caliph, but it is not necessary for the apparent caliph, but Allama Hali believes that knowledge and infallibility are necessary for the Imamate, and these two things are secret, and it is impossible for people to discover them. Inevitably, science and infallibility are necessary for the existence of a text.