بررسي اثرات اقليمي ريزگردها بر وضعيت آلودگي هوا در مناطق جنوب غربي ايران

Investigation of Climatic Effects of Fine Dust on Air Pollution in Southwestern Iran

زمينه و هدف: يكي از مشكلات محيط زيستي در مناطق غرب و جنوب غرب ايران، فعاليت ريزگردها در هواي شهرها است كه مي­ تواند اثرات زيادي را بر روي محيط زيست و زندگي انسان­ها ايجاد نمايد. هدف از اين مطالعه، بررسي وضعيت ريزگردها، تاثير پارامترهاي اقليمي بر آن و وضعيت ميدان ديد در مناطق جنوب غربي ايران مي ­باشد. روش كار: در اين پژوهش، دوره ­هاي آماري مختلف براي چهار شهر جنوب غربي ايران شامل اهواز، آبادان، خرم آباد و پلدختر در طي سال­هاي 1389 تا 1398 مورد مطالعه قرار گرفت. سپس تعداد روزهاي همراه با پديده ريزگرد، سرعت و جهت حداكثر باد و كاهش ميدان ديد به عنوان پارامترهاي اقليمي به صورت سالانه و فصلي بررسي گرديد. يافته ­ها: نتايج به دست آمده نشان داد حداكثر وقوع پديده ريزگرد در طول سال در شهرهاي اهواز و آبادان در فصل بهار و در شهرهاي خرم آباد و پلدختر در فصل تابستان و كم­ترين آن براي تمامي ايستگاه­ها در پاييز رخ داده است. بيش ترين تعداد روزهاي همراه با پديده ريزگرد در آبادان و كم ترين آن ها در خرم آباد شكل گرفته است. نتايج هم­چنين نشان داد كه در منطقه مورد مطالعه به جز ايستگاه اهواز، فصول مربوط به بيشترين ميزان روزهاي همراه با پديده ريزگرد (بهار و تابستان) با فصول حداكثر سرعت باد مطابقت ندارد كه نشان دهنده خارجي بودن منشأ پديده ريزگرد مي­باشد. نتيجه گيري: بر اساس نتايج حاصله با افزايش فاصله از كشورهاي عربي از قبيل عراق و عربستان صعودي، منشأ ريزگردها محلي و درون استاني مي­شود. پوشش گياهي در اطراف شهرها، ورود ريزگردها را به داخل شهرها كاهش داده و به عنوان يك عامل مثبت در كاهش آلودگي منطقه به حساب مي آيند.

Background and Objectives: The dust pollution in the air of cities is one of the environmental problems in the western and southwestern regions of Iran, which can have many effects on the environment and human life. The purpose of this study is the assessment of dust pollution, the effect of climatic parameters on it and the field of view in the southwestern regions of Iran. Methods: In this study, different statistical periods of four cities in southwestern of Iran including Ahvaz, Abadan, Khorramabad and Poldakhtar were studied during the years 2010 to 2019. The number of dusty days, speed and direction of maximum wind and reduction of field of view were evaluated as annual and seasonal climatic parameters Result: The results showed that the maximum of dusty days accured in the spring and summer in the cities of Ahvaz, Abadan, Khorramabad and Poldakhtar, respectively. The minimum of dusty days in the all stations occurred in autumn. The results also showed that in all cities, except Ahvaz, the seasons with the highest amount of dusty days (spring and summer) do not correspond to the seasons of maximum wind speed, which indicates the external sources of the dust phenomenon. Conclusion: According to the results, increasing the distance from external dust sources of Arab countries such as Iraq and Saudi Arabia, the dust sources become local and internal sources. Vegetation around cities reduces the entry of dust into cities and is considered as an effective factor in reducing pollution in the region.