كليدواژه :
شهر دانش‌محور , شهر دانش‌محور , نظريات برنامه‌ريزي , شهر آينده , توسعه شهري
چكيده فارسي :
طي چند دهه اخير جهان شاهد تغييرات اقتصادي، اجتماعي، فني و محيطي عمده‌اي بوده است كه به‌طور عميقي بر الگوهاي شهرنشيني، فعاليت‌هاي انساني و سبك زندگي تأثير گذاشته‌اند؛ چنان‌كه چالش‌هاي جهاني‌شدن، اقتصاد دانش‌محور، جامعه شبكه‌اي، تغييرات آب‌وهوايي، فناوري‌هاي ارتباطات و اطلاعات، فناوري‌هاي حمل‌ونقل، شكاف ديجيتالي، شهرنشيني سريع و افزايش روزافزون شهرها به موضوع‌هاي اصلي پژوهشگران، برنامه‌ريزان، سياست‌گذاران و مديران تبديل شده‌اند. در همين راستا، شهر دانش‌محور از مفاهيم جديد در حوزه مطالعات شهري است كه با توجه به مسائل و مشكلات روزافزون شهرها و لزوم مديريت و توسعه اين سيستم بر مبناي دانش مطرح شده است. شهر دانش‌محور رويكردي توسعه‌اي است كه هدف نهايي آن دستيابي به توسعه شهري پايدار و پيشرفت اقتصادي است. اين شهرها مي‌توانند با بهره‌گيري از دانش، راه‌حل‌هاي مؤثري براي مشكلات يافته و در عرصه رقابت جهاني فرصت‌هاي تازه‌اي را ايجاد كنند. به‌علاوه، رويكرد دانش‌محوري بر نظريات برنامه‌ريزي آينده نيز تأثيرگذار خواهد بود. ازاين‌رو، اين مقاله با روشي كيفي پس از بيان جريان‌هاي تأثيرگذار بر پيدايش مفهوم توسعه شهري دانش‌محور و معرفي ويژگي‌هاي آن، ردپاي رويكرد دانش‌محوري را در نظريات برنامه‌ريزي ارائه مي‌نمايد. نتايج نشان مي دهد همان‌طور كه برنامه‌ريزي خردگرا و برنامه‌ريزي جامع تحت تأثير اقتصاد سرمايه‌داري بودند، در برنامه‌ريزي مشاركتي رد پاي اقتصاد دانش‌محور مشاهده مي‌شود؛ به‌طوري‌كه نقش برنامه‌ريز از داناي كل به تسهيل‌گير تغيير كرده و پايه‌هاي اقتصادي برنامه‌ريزي نيز از اقتصاد سرمايه‌داري به سمت اقتصاد دانش‌بنيان حركت كرده‌اند. لذا به نظر مي‌رسد نظريات برنامه‌ريزي آينده، به سمت رويكرد مبتني بر برنامه‌ريزي دانش‌محور درحركت باشند.
چكيده لاتين :
Over the past few decades, the world has witnessed major economic, social, technical, and environmental changes that have profoundly affected patterns of urbanization, human activities, and lifestyles; As the challenges of globalization, knowledge-based economics, network society, climate change, information and communication technologies, transportation technologies, digital divide, rapid urbanization, and increasing urbanization have become major issues for researchers, planners, policymakers, and managers. In this regard, knowledge-based city is one of the new concepts in the field of urban studies, which has been proposed due to the growing problems of cities and the need to manage and develop this system based on knowledge. A knowledge-based city is a development approach whose ultimate goal is to achieve sustainable urban development and economic progress. These cities can use knowledge to find effective solutions to problems and create new opportunities in the field of global competition. In addition, a knowledge-based approach will influence future planning theories. Therefore, this article presents the traces of the knowledge-based approach in planning theories in a qualitative way after expressing the influential currents on the emergence of the concept of knowledge-based urban development and introducing its features. The results show that just as rational planning and holistic planning were influenced by capitalist economics, there is a trace of knowledge-based economics in participatory planning; thus, the role of the planner has changed from the omniscient to the facilitator, and the economic foundations of planning have shifted from the capitalist economy to the knowledge-based economy. Therefore, future planning theories seem to be moving towards a knowledge-based planning approach.
