بررسي دو شكلي جنسي ماهي گامبوزيا (Gambusia holbrooki Girard, 1859) در رودخانه گاماسياب، استان كرمانشاه

ماهي گامبوزيا (Gambusi holbrooki Girard, 1859) به‌ عنوان يكي از گونه‌ هاي غيربومي و مهاجم در آب‌هاي داخلي ايران به شمار مي ‌رود. اين گونه در اكثر حوضه ‌هاي داخلي ايران و پيكره‌ هاي آبي حضور دارد و حتي در آب‌هاي شور نيز يافت شده است. سازگاري گسترده اين ماهي با شرايط اكولوژيكي مختلف باعث شده است كه بسياري از ويژگي ‌هاي زيستي آن مانند ريخت ‌شناسي نيز تحت تاثير محيط تغيير يابد. مطالعه حاضر به منظور بررسي دوشكلي جنسي ماهي گامبوزيا در رودخانه گاماسياب انجام گرفت. از اين‌ رو، 59 قطعه ماهي گامبوزيا در شهريور 1396 از رودخانه گاماسياب نمونه‌ برداري شد. نمونه ‌هاي ماهي پس از تعيين جنسيت، با استفاده از دستگاه كوليس زيست سنجي شده و صفات شمارشي نيز ثبت گرديد. در مجموع، 37 صفت ريختي (شامل 8 صفت شمارشي و 29 صفت ريخت سنجي) مورد بررسي قرار گرفت. پس از استخراج داده‌ هاي ريختي، از آناليز تجزيه به مولفه ‌هاي اصلي (PCA) و تابع متمايزكننده (DFA) به ‌منظور مقايسه صفات ريختي استفاده شد. نتايج نشان داد كه از بين نمونه ‌هاي به‌ دست آمده، 30 قطعه ماهي نر و 29 قطعه ماهي ماده بودند. بر اساس نتايج، همه صفات ريخت‌ سنجي مورد بررسي به غير از طول ساقه دمي، طول قاعده باله پشتي و فاصله انتهاي باله مخرجي تا انتهاي بدن، اختلاف معني داري در بين جنس ‌هاي نر و ماده نشان دادند (0.05 p). نتايج آناليز DFA و PCA نشان داد كه جنس‌ هاي نر و ماده از نظر صفات ريخت ‌سنجي كاملاً از يكديگر متمايز شدند. اين يافته ‌ها بيانگر دوشكلي جنسي در ماهي گامبوزيا در رودخانه گاماسياب است. دوشكلي جنسي مشاهده شده در اين گونه احتمالاً به دليل انتخاب جنسي و افزايش موفقيت گونه در توليدمثل صورت گرفته است.