راهكارهاي تقويت نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه ايران: مرور واقع‌گرايانه

زمينه و هدف: نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه جامع‌ترين، عادلانه‌ترين و كارآمدترين روش ارتقاي سلامت افراد و رفاه اجتماعي از طريق ارائه خدمات پيشگيري، درماني و بازتواني در محلي نزديك به محيط زندگي مردم است. نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه ايران با چالش‌هايي مواجه است كه اثربخشي و كارايي آن را محدود كرده است. اين پژوهش با هدف شناسايي راهكارهاي تقويت نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه ايران انجام شد. روش كار: براي انجام اين پژوهش از روش مرور واقع‌گرايانه استفاده شد. مقالات منتشر شده در زمينه راهكارهاي تقويت نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه در بازه زماني 1978 تا پايان ژوئن سال 2021 ميلادي در 8 پايگاه اطلاعاتي و موتور جستجوگر Google scholar جستجو و جمع‌آوري شد. در نهايت، تعداد 29 مقاله شرايط ورود به اين مطالعه را داشت كه با روش تحليل چارچوبي با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA 10 تحليل شدند. نتايج: تعداد 29 راهكار براي تقويت نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه شناسايي شد. نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه داراي اهداف متعالي و استراتژي‌هاي مناسب، مجهز به منابع لازم و كافي، سازماندهي شده در قالب تيم‌هاي چند تخصصي با وظايف مشخص براي كاركنان بهداشتي، كه مراقبت‌هاي بهداشتي جامع، با كيفيت و قابل پرداخت را هماهنگ با ساير خدمات سلامت ارائه مي‌دهند (برنامه مداخله)، در صورت تقويت عناصر حاكميت و رهبري، تأمين مالي، نيروي انساني، تجهيزات و دارو، سيستم هاي اطلاعاتي و ارائه خدمات سلامت و تطبيق بهينه با محيط سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فناوري پيرامون (زمينه)، موجب افزايش رضايت، تعهد، پاسخگويي و مسئوليت‌پذيري مديران و كاركنان بهداشتي؛ اعتماد، مشاركت و رضايت بيماران و مردم (ساز و كار) و در نهايت، تأمين، حفظ و ارتقاي سلامتي مردم جامعه (نتيجه) خواهد شد. نتيجه‌گيري: نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه قوي و منسجم پيش نياز تقويت نظام سلامت است. تقويت مديريت و رهبري، بهبود ساختار سازماني، بهبود سيستم اطلاعاتي، توانمندسازي نيروي انساني و افزايش پوشش جمعيت مي تواند منجر به تقويت برنامه مراقبت هاي بهداشتي اوليه شود. عوامل تاريخي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي موثر بر نظام سلامت بايد در بازطراحي و تقويت نظام مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه مورد توجه قرار گيرد.