مديريت پايدار خاك و نقش آن در كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي

افزايش غلظت گازهاي گلخانه اي اثرات جبران‌ناپذيري بر تغيير اقليم، محيط‌زيست و سلامت بشر دارد. دي‌اكسيد كربن (CO2)، متان (CH4) و نيتروزاكسايد (N2O) گازهاي گلخانه اي اصلي هستند. فعاليت ميكروبي، تنفس ريشه، فرآيندهاي تجزيه شيميايي و همين‌طور تنفس هتروتروفي موجودات خاك منجر به توليد گازهاي گلخانه اي در خاك ها مي گردند. ميزان انتشار گازهاي گلخانه اي متأثر از عوامل گوناگون محيطي و مديريتي است. جريان كربن از خاك به اتمسفر به صورت دي‌اكسيد كربن ناشي از تنفس و ساير فعاليت هاي موجودات زنده خاك است. نيتروزاكسايد از طريق فرآيندهاي نيتريفيكاسيون و دنيتريفيكاسيون و متان با فرآيند متانوژنز ميكروبي تحت شرايط غيرهوازي توليد مي شود. ميزان انتشار گازهاي گلخانه اي با استفاده از روش هاي گوناگوني اندازه گيري مي شود كه متداول ترين نوع آن روش اتاقك بسته است. مديريت صحيح خاك هاي كشاورزي پتانسيل قابل‌توجهي در كاهش انتشار گازهاي گلخانه اي دارد. به كارگيري تناوب زراعي، استفاده از محصولات پوششي، اعمال روش هاي خاك ورزي حفاظتي، نگهداري بقاياي محصولات و پرهيز از سوزاندن يا حذف نمودن آن‌ها، از جمله روش هاي مديريتي مناسب جهت كاهش انتشار دي‌اكسيد كربن از خاك هستند. راه كارهايي از قبيل مديريت بهتر نيتروژن از طريق كاربرد به‌موقع كودهاي نيتروژني و متناسب با مقدار نياز محصول و تقسيط آن‌ها در مراحل گوناگون رشد گياه، گنجاندن محصولات لگوم در تناوب زراعي، مديريت مناسب بقاياي گياهي، استفاده از كودهاي آهسته رهش و مصرف مواد بازدارنده نيتريفيكاسيون و دنيتريفيكاسيون باعث كاهش انتشار نيتروزاكسايد از خاك مي گردند. كاهش انتشار متان نيز از طريق زهكشي شاليزارها به‌منظور ايجاد تهويه مناسب براي اكسيداسيون متان و تجزيه بقاياي گياهي قبل از غرقاب شدن از طريق خاك ورزي يا تبديل آن‌ها به كمپوست امكان پذير است.