بازتاب تن‌كامگي زنانه در عصر صفوي در نقاشي‌هاي مكتب اصفهان

دوره صفويه در اوايل قرن يازدهم هـ.ق يكي از نقاط عطف تاريخ اجتماعي و فرهنگي ايران است. در حوزه اجتماعي، شهر اصفهان و دربار محل عرضه باز و عمومي برخي از موقعيت‌هاي منافي عفت، مانند لذت جنسي زنانه بود؛ و در حوزه هنر نيز شاهد رواج تصاوير تن‌كامه از جنس زن با مضامين نامتعارف جنسي و اعمال و رفتار زنانه مرتبط با آن هستيم كه تا پيش از آن بدين گستردگي در سنت نقاشي ايران رايج نبود.در اين مطالعه سعي بر اين است تا براساس نظريه بازتاب، علت رواج چنين تصاويري از زنان در مكتب نقاشي اصفهانِ عصر صفوي شناسايي شود؛و هدف از آن ريشه‌يابي رواج اين پديده در نقاشي مكتب اصفهان است. ‌فرض اين مطالعه اين است كه شرايط اجتماعي برآمده از سياست‌ورزي شاهان صفوي در شهر اصفهان، در رواج اين‌گونه تصاوير دخيل بوده‌‌است. اين پژوهش به‌روش توصيفيتحليلي انجام‌شده و روش گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي و مطالعه اسناد تصويري(نقاشي‌ها)است. نمونه‌هاي تحقيق به‌طور هدفمند از بين نقاشي‌هاي اين دوره كه دربردارنده مضامين و اعمال جنسيِ زنانه هستند،انتخاب شده‌‌است.اين مطالعه نشان‌مي‌دهد كه شرايط انضمامي و عرفي شده موقعيت جنسي زنانه در بستر اجتماعي اصفهانِ عصر صفوي در رواج چنين تصاويري در هنر آن دوره مؤثر بوده‌است.رواج هنر تن‌كامه را بايد ناشي از رويكردهاي شاه‌محور حكومت صفوي دانست و دربار به‌دليل منفعت‌طلبي‌هاي اقتصادي، سياسينظامي و شخصي شاه، برخي از رفتارهاي خلاف عرف را در جامعه ترويج داد.اين تن‌كامگي رايج در جامعه به‌صورت امري عادي در نقاشي‌ها بروز يافت و اين مؤلفه در ويژگي‌هاي مضموني،تجسمي و نقشي كه زنان در نگاره‌ها دارند، قابل‌ملاحظه است.