بررسي شيوع خشكي دهان (زروستوميا) و كاهش ترشح بزاق در افراد فاقد مشكلات دهان و دندان در شهر شيراز

زمينه و هدف: بزاق يكي از مهم‌ترين مايعات بدن است، كمبود اين مايع پيامدهاي زيادي براي بيمار دارد. لذا هدف از اين مطالعه تعيين و بررسي شيوع خشكي دهان(زروستوميا) و كاهش ترشح بزاق در افراد فاقد مشكلات دهان و دندان در شهر شيراز بود.روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي ـ مقطعي كه در سال ۱۳۹۷ در دانشكده دندانپزشكي شيراز انجام شد. ۴۵۰ نمونه از بين همراهان بالاي 18 سال بيماران مراجعه كننده به دانشكده دندانپزشكي شيراز انتخاب شدند. در اين مطالعه از پرسشنامه فاكس براي ارزيابي ذهني خشكي دهان(زروستوميا) و مقياس خود ارزيابي زونگ براي ارزيابي افسردگي استفاده شد. براي ارزيابي ميزان بزاق تحريك شده و بدون تحريك(خشكي دهاني عيني يا هايپوساليواسيون) از روش تف كردن استفاده شد. هنگامي كه ميزان بزاق كمتر از 0.1 گرم در دقيقه بود، خشكي دهاني عيني تحريكي و هنگامي كه ميزان بزاق كمتر از 0.7 گرم در دقيقه بود، خشكي دهاني عيني بدون تحريك در نظر گرفته شد. داده‌ها با استفاده از آزمون آماري مجذور كاي تجزيه و تحليل شدند.يافته‌ها: در اين مطالعه، 399 بيمار(118 مرد، 280 زن) مورد بررسي قرار گرفتند، 46 درصد نفر از جمعيت، خشكي دهان ذهني(زروستوميا) يافت شد. با اين وجود، 18.5 درصد خشكي دهاني عيني بدون تحريك و 12.3 درصد خشكي دهاني عيني تحريك شده داشتند. بيماران 30 تا 45 ساله در مقايسه با ساير گروه‌هاي سني بيشتر از خشكي ذهني و عيني دهان رنج مي‌بردند(0.048=p و 0.032=p). افسردگي، استفاده از داروهاي ضدفشار خون بالا و ضدديابت و سطح پايين تحصيلات به طور معني داري با خشكي دهاني عيني ارتباط داشت(0.01p ، 0.01p و 038/=p).نتيجه گيري: خشكي دهان ذهني مي‌تواند فارغ از خشكي دهان عيني اتفاق بيافتد. هم‌چنين، خشكي دهان به عنوان يك علامت عيني و ذهني نه تنها در افراد مسن، بلكه در جوانان نيز مي‌توانند ديده شود. پزشكان و دندانپزشكان بايد با عوامل ايجاد كننده اين عارضه مانند؛ افسردگي، داروها و سطح تحصيلات به عنوان يك وضعيت ناتوان كننده و مخرب كه بر همه رده هاي سني تأثير مي گذارد، آشنا باشند.