فرار رعايا؛ ابزار چانه زني با قدرت در عصر قاجاريه (دوره پيشامشروطه)

Escape of cotters; A means to gain points from the powerful in Qajar age (pre-constitutional era)

استثمار مطلق رعايا توسط نخبگان حاكم در عصر قاجاريه و پذيرش منفعلانه اين بهره كشي ها از سوي توده ها، تصويري نادرست و گمراه كننده از حيات سياسي فرودستان در آن دوران به دست مي دهد.رعايا در برخي مواقع ابزارهايي كارا براي چانه زني با قدرت در اختيار داشتند . فرار از روستا و وانهادن مزارع يكي از اين سلاح هاي موثر بود. پرسش اينجاست كه فرار رعايا در عصر قاجاريه از چه عواملي متاثر بود؟ رعايا با استفاده از «تهديد به فرار» با كدام دسته از نخبگان مسلط و در چه موضوعاتي چانه زني مي كردند و واكنش حكام به اين تهديدها چگونه بود؟ فرض ما اين است كه فرارها از كمبود نيروي كار در كشور، سهولت مهاجرت رعيت و نيز تعارض منافع ملاكان و حكام مناطق مبدا و مقصد فرارها تاثير مي پذيرفت. همچنين رعايا با تهديد به فرار تلاش مي كردند حكومت را به پذيرش طيف متنوعي از مطالبات شان وادارند. در اين ميان گروه هاي متعددي از فرادستان از اربابان و ملاكان گرفته تا حكام ولايات و شخص شاه با تهديد به فرار به چالش كشيده مي شدند. تلاش حاكمان ولايات براي دريافت ماليات فراريان از ساكنان باقي مانده معمولا با موفقيت همراه نبود و برخي از ايشان با جدي گرفتن تهديد رعايا سعي مي كردند حكومت را به تعديل ماليات ها مجاب كنند. روش پژوهش توصيفي-تبييني با استفاده از اسناد درجه اول به ويژه عرايض ارسال شده به مجلس تحقيق مظالم در عصر ناصري است.

The unbridled exploitation of the subjects by the ruling elites in the Qajar period and the passive acceptance of these exploitations by the masses give a false and misleading picture of the political life of the lower classes at that time. The subjects are sometimes effective tools for bargaining. Fleeing the village and abandoning farms was one of these effective weapons, especially the rural masses and tribes, The question is what factors influenced the escape of the subjects in the Qajar era? Using the "threat of scape", the subjects negotiated with which dominant elite and on what issues, and how did the rulers react to these threats? Our assumption is that the escapes were affected by the shortage of labor in the country, the ease of migration of the subjects, as well as the conflict of interests of the owners and rulers of the regions of origin and destination of the escapes. The subjects also threatened to flee, trying to force the government to accept a wide range of their demands. Provincial rulers' attempts to collect taxes on fugitives from the remaining residents were usually unsuccessful, and some of them tried to persuade the government to adjust taxes by taking the threat of the subjects seriously. The research method is descriptive-explanatory using documents of the same period, especially petitions sent to the Research Council of Oppression in the Nasseri era. Previously