نقد مباني و ادلّه قرآني «نظريه دولت» محمد احمد خلف‌الله

هدف پژوهش حاضر نقد مباني و ادلّه نظريه خلف الله، متجدد مصري و از ادامه دهندگان حلقه فكري المنار است. وي با اتكاء بر مباني اجتهادي مصلحان عرب و بر پايه كاربرد واژگان قرآني و قواعد شرعي مستنبط از آن، ضمن سلب منصب حاكميت از پيامبر9 معتقد است پس از ختمِ نبوت، با واگذاري امور دنيوي مانند اداره جامعه به عقل بشر، معيارِ صدور احكام، مصلحت عام است كه توسط كارشناسان (اهل حل و عقد: اولوالامر) تشخيص داده مي شود. اين نظريه الهام بخش برخي متفكران عرب و ايراني معاصر در ايده «حذف دين از حكومت» بوده‌است. يافته هاي اين پژوهش كه به روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر آيات قرآن و بهره گيري از منابع اهل سنّت انجام شد، نشان مي‌دهد كه اين نظريه مبتني بر قواعد ساختگي و تحليل هاي غيرعلمي است و مستدل به ادلّه اي محكم از كتاب و سنّت نيست. برداشت هاي تفسيري خلف الله نيز تفسيربه رأي است؛ نتيجه اين‌كه خلف الله و هم فكرانش با وجود نوانديشي درزمينه تشكيل دولت در جامعه اسلامي، هم‌چنان وامدار انديشه كلاسيك اهل سنّت در حجيّت قول اهل حل‌وعقد بوده‌‌اند و تفاوت آن‌ها تنها در خوانش جديد و نظام مند اين انديشه و مبتني بر تفسير غيرصحيح از قرآن و قواعدي است كه پايه و اساس متقن قرآني ندارد