طراحي و اعتبارسنجي ابزار سنجش سطح خودمراقبتي بيماران مبتلا به ديابت نوع دو

زمينه و هدف: ديابت نوع دو نوعي اختلال متابوليك مزمن است كه شيوع آن در سراسر جهان به طور مداوم در حال افزايش است؛ خودمراقبتي مهم‌ترين راهكار مديريت بيماري ديابت است. پژوهش حاضر با هدف طراحي و اعتبارسنجي ابزار سنجش سطح خودمراقبتي بيماران ديابت نوع دو انجام شده است. روش بررسي: اين پژوهش يك مطالعه‌ي مقطعي بود كه براي انجام اين مطالعه، ابتدا بر اساس مرور متون و بررسي پرسش‌نامه‌هاي موجود آيتم‌هاي پيشنهادي تهيه و با حذف و ادغام موارد مشابه به يك پرسش‌نامه در ۴ حيطه‌ي مرتبط با رژيم غذايي، پايش قندخون، فعاليت بدني، مصرف دارو با ۱۵ سوال طراحي گرديد. ۳۰ بيمار مبتلا به ديابت نوع دو مراجعه‌كننده به درمانگاه غدد پرسش‌نامه را تكميل كردند. پايايي پرسش‌نامه با استفاده از آلفاي كرونباخ انجام شد و روايي پرسش‌نامه به شيوه روايي محتوا (CVR) بررسي گرديد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: نتايج مطالعه نشان داد كه ميانگين و انحراف معيار سن واحدهاي مورد پژوهش ۱۲/۵۱ ±۵۲/۴ سال بود كه ۵۰ درصد آنها زن و ۵۰ درصد ديگر مرد بودند. ۵۶ درصد آنها كمتر از ۵ سال به ديابت نوع دو مبتلا بودند. همچنين افرادي كه داراي تحصيلات بالاتر هستند كنترل متابوليكي نسبتا بهتري در مديريت ديابت داشتند و پاسخ بيماران به سوال ۶ داراي بيشترين ميانگين بود كه توجه بيماران به كنترل قند خون را نشان مي‌دهد. براي تعيين پايايي پرسش‌نامه ضريب آلفاي‌كرونباخ براي كل سوالات ۰/۷۷۳ بود، با حذف سوال ۹ به ۰/۷۹۶ افزايش يافت جهت تعيين روايي پرسش‌نامه با استفاده از ديدگاه صاحب‌نظران ضريب روايي براي تمام سوالات بالاي ۰/۹۹ بود و فقط دو سوال روايي آنها ۰/۶۶ و ۰/۱۶ شد كه از آزمون حذف شدند، ضريب همبستگي پيرسون براي هر سوال محاسبه گرديد. نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه پرسش‌نامه‌ي مورد بررسي از روايي و پايايي لازم برخوردار است. با اين ابزار مي‌توان توصيه‌هاي مناسب به بيماران مبتلا به ديابت نوع دو در زمينه لازم براي خودمراقبتي اعم از رژيم غذايي، مصرف دارو، فعاليت‌هاي فيزيكي و كنترل قند خون براي جلوگيري از پيشرفت بيماري و عوارض ناشي از آن ارايه كرد.