مطالعه شاخص هاي تنوع و غناي گونه اي آفات صنوبر در استان آذربايجان غربي

Study of species diversity and richness indices of pests in West Azerbaijan province

آفات يكي از مهم­ترين عوامل خسارت ­زا در كشت و توسعه صنوبر مي ­باشند. اين درختان در اثر خسارت حشرات زيان­ آور به شدت دچار كاهش محصول چوب از نظر كمي و كيفي شده و متحمل خساراتي شديد مي­ شوند. اين پژوهش در راستاي جمع ­آوري و شناسايي آفات مهم صنوبر در سه نهالستان واقع در اروميه، سلماس و خوي و تغييرات جمعيتي آنها بوده كه با نمونه ­برداري­ از آفات صنوبر توسط روش ­هايي نظير تله نوري، تور حشره ­گيري و شكار مستقيم انجام شد. در هر نهالستان تعداد 30 درخت مورد نمونه ­برداري و بررسي قرار گرفت و غناي گونه ­اي آفات صنوبر به روش ريرفكشن و تنوع گونه ­اي آنها نيز با استفاده از شاخص­ هاي تنوع شانن و سيمسون محاسبه شد. آفات مهم شناسايي ­شده در اين پژوهش عبارتند از: پروانه گالزاي صنوبر (.Paranthrene tabaniformis Rott)، شته صنوبر (.Chaitophorus populi L)، پروانه دم ­چنگالي (.Cerura vinula L)، پروانه برگخوار (.Amorpha populi L)، شته گال مارپيچي دمبرگ (.Pemphigus spirothecae Pass)، سوسك چوبخوار صنوبر (.Melanophila picta Pall)، سنك بيد و صنوبر (Monosteria unicostata Muls. & Rey)، شته آبله ­اي صنوبر (Phloemyzus passerini Sign.)، سوسك برگخوار صنوبر (Melasoma populi L.)، سوسك ريشه ­خوار صنوبر (.Capnodis miliaris Klug) و پروانه مينوز صنوبر (.Lithocolletis populifoliella T). بيشترين تعداد آفت صنوبر (تعداد 11 گونه) در اروميه مشاهده شد. ميزان شاخص­ هاي تنوع و يكنواختي محاسبه­ شده نيز در هر سه منطقه از اختلاف معني­ داري در سطح 5 درصد برخوردار نبودند كه نشان از عدم تاثير اقليم بر ميزان اين شاخص ­ها دارد. در حال حاضر، مينوز صنوبر مخرب­ ترين آفت صنوبركاري هاي آذربايجان­ غربي محسوب شده و فعاليت آن روي كلن­ هاي مختلف صنوبر بسيار قابل ­توجه مي­ باشد.

Abstract Pests are one of the most dangerous factors in the development and cultivation of Poplar. These trees are severely reduced in terms of quantity and quality of the wood products and suffer severe damage due to the damage of harmful insects. This study was conducted to collect and identify important poplar pests in three plantations located in Urmia, Salmas and Khoy and their demographic changes by sampling Poplar pests using methods such as light trap, net trap and direct capture. In each plantation, 30 trees were sampled and the species richness of the poplar pests was calculated by the rarefaction method and their species diversity was calculated using Shannon and Simpson diversity indices. The important identified pests were: dusky clearwing (Paranthrene tabaniformis Rott.), Chaitophorus populi L., puss moth (Cerura vinula L.), Amorpha populi (L.), poplar spiral gall aphid (Pemphigus spirothecae Pass.), Melanophila picta (Pall.), Monosteria unicostata (Muls.& Rey), poplar woolly aphid (Phloemyzus passerini Sign.), Melasoma populi (L.), Capnodis miliaris (Klug.), and poplar minnow moth (Lithocolletis populifoliella Tr.). The values of diversity and evenness indices calculated in all three regions did not have a significant difference at the level of 5%, which showed the climate did not affect these indices. The poplar minnow moth was considered to be the most destructive pest of the poplar cultivations in West Azerbaijan and its activity on various poplar colonies was significant.