بررسي تأثير نصب موانع در بخش تعريض‌شده رودخانه بر نحوه انتقال بار بستر با استفاده از مدل آزمايشگاهي

نهشته‌شدن رسوب در سازه‌ها و مجاري انتقال آب، باعث ايجاد مشكلاتي نظير كاهش ظرفيت و سرعت جريان و به طور كلي كاهش راندمان سازه مي‌شود. از جمله مسائلي كه در رودخانه‌ها و طراحي سازه‌هاي آبياري و آب‌رساني نقش مهمي دارد، مسأله انتقال رسوب و كنترل آن است. در اين پژوهش با استفاده از مدل آزمايشگاهي، تأثير تعريض بستر به همراه نصب موانع در اندازه‌ها و شرايط مختلف در مسير رودخانه‌هايي كه داراي حمل رسوب زيادي به‌صورت بار بستر مي‌باشند؛ بر نحوه انتقال رسوبات مورد بررسي قرار گرفت. ابتدا يك آزمايش شاهد در شرايط تعريض رودخانه بدون حضور مانع و سپس 21 آزمايش در شرايط تعريض با نصب موانع انجام شد.  نتايج نشان داد كه نصب موانع بر حركت بار بستر مؤثر است. با افزايش اندازه موانع، سرعت حركت بار بستر و پيش‌روي رسوبات، كاهش و تله‌اندازي رسوبات افزايش يافت، به نحوي كه با افزايش ابعاد موانع، كاهش پيش‌روي جبهه رسوبي در بخش تعريض شده نسبت به وضعيت شاهد (RS)، از حدود 15 درصد به حدود 41 درصد افزايش را نشان داد. هم‌چنين نتايج نشان داد با افزايش تعداد رديف موانع، از سه به هفت رديف، پيش‌روي رسوبات كاهش، تله‌اندازي رسوبات افزايش و كاهش پيش‌روي جبهه رسوبي در بخش تعريض شده نسبت به وضعيت شاهد (RS)، 24 درصد افزايش را نشان مي‌دهد.