مدل ارزيابي اثربخشي پژوهش‌هاي علوم ‌انساني در ايران

هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوين و ارائه مدل ارزيابي اثربخشي پژوهش‌هاي علوم انساني در ايران انجام شده است.روش‌شناسي: در پژوهش حاضر از روش آميخته كه تركيبي از روش‌هاي كمي و كيفي است استفاده شد. پژوهش در دو گام انجام شد. در گام اول كه هدف شناسايي ابعاد و شاخص‌هاي اثربخشي پژوهش‌هاي علوم انساني است از روش فراتركيب  استفاده شد. در گام دوم هدف اعتبار‌سنجي ابعاد و شاخص‌ها‌ از منظر خبرگان و تدوين مدل است كه با روش دلفي فازي انجام شد. جامعه آماري در گام اول شامل 58 سند ارزيابي اثربخشي پژوهش‌هاي علوم انساني و در گام دوم خبرگان حوزه ارزيابي پژوهش بودند كه بر اساس نمونه‌گيري هدف‌دار (قضاوتي) انتخاب شدند.يافته‌ها: با كاربرد مراحل هفتگانه فراتركيب، 6 بعد و 25 معيار و 123 شاخص به‌عنوان عناصر مدل ارزيابي اثربخشي پژوهش‌هاي علوم انساني شناسايي شد. جهت اعتبارسنجي عناصر مدل در سطح ابعاد، معيار و شاخص‌ها، دلفي فازي در دو دور انجام و نظرات خبرگان اعمال شد. تحليل نتايج دلفي فازي نشان داد، خبرگان نسبت به تمامي ابعاد، معيار‌ها و شاخص‌ها به وحدت نظر رسيدند، و تنها هشت شاخص با دامنه بسيار اندك حذف شدند. سپس، مدل طراحي شد. تحليل نتايج نشان داد بُعد سياستي بيشترين، و بُعد اجتماعي و فرهنگي كمترين ميزان توافق و اهميت را در ميان ابعاد داشتند. در اولويت‌بندي معيار‌ها، در بُعد علمي معيار «همكاري‌هاي علمي» بيشترين اهميت و سپس، به‌ترتيب در بُعد ظرفيت، معيار «آموزش»، در بُعد اقتصادي معيار «نوآوري»، در بُعد اجتماعي و فرهنگي معيار «عدالت اجتماعي»، در بُعد عملكرد معيار «توليد محصول و خدمات»، و در بُعد سياستي معيار «تقاضا» بيشترين ميزان توافق و اهميت را از نظر خبرگان داشتند.نتيجه‌گيري: اين مدل چندبعدي مي‌تواند نظامي كارآمد و منسجم براي ارزيابي اثربخشي پژوهش‌هاي حوزه علوم ‌انساني در اختيار سياست‌گذاران و پژوهشگران قرار دهد و باعث تسهيل تصميم‌گيري‌ها در زمينه سرمايه‌گذاري‌هاي پژوهشي شود.