بررسي ميزان افزايش نسبت قله‌هاي 5a/5 در نانوذرات TLD-100 در تابش‌هاي آلفا و گاما

در اين پژوهش نانوپودر ليتيم‌فلورايد با ناخالصي منيزيم و تيتانيم به‌روش هم‌رسوبي ساخته شد. سپس پودر ساخته شده به‌صورت قرص‌هايي با ابعاد mm^3 0.9 ×3.2 ×3.2 پرس گرديد و در دماي 750 درجه سانتي‌گراد به‌مدت 10 دقيقه تف‌جوشي شد. قله 5 در LiF:Mg,Ti به‌عنوان قله اصلي محسوب مي‌شود و از 2 قله فرعي 5a و 5b كه به‌ترتيب در دماهاي كمتر و بيشتر از قله 5 بروز مي‌كنند، تشكيل شده است. پيك 5a در LiF:Mg,Ti در اثر بازتركيب موضعي TC/LC حادث مي‌گردد. در اين حالت الكترون در اثر كسب انرژي كافي ناشي از حرارت، از دام الكتروني آزاد شده و با يك حفره كه در مركز لومينسانس مجاور در فاصله 3.5 نانومتر قرار گرفته، از طريق پديده تونل‌زني و بدون مهاجرت به نوار رسانش بازتركيب شده و سبب بروز اين قله مي‌گردد. در قرص‌هاي TLD استاندارد كه از ذراتي با ابعاد ميكروني تشكيل شده‌اند، در روش خوانش استاندارد قله 5a يا بروز نمي‌كند و يا اين‌كه با شدت بسياركمي ظاهر مي‌گردد كه به‌لحاظ دزيمتري فاقد اهميت است. لذا در اين تحقيق با استناد به مدل‌هاي توصيف‌كننده حفظ رفتار خطي نانوپودرهاي ترمولومينسانس تا دزهاي بالا و ارتباط آن با بازتركيب موضعي الكترون - حفره، اقدام به ساخت نانوذرات ترمولومينسانس به‌روش هم‌رسوبي در چندين مرحله و با ايجاد تغييراتي در غلظت مواد تشكيل‌دهنده، دماي محيط واكنش و حضور يا عدم‌ حضور سورفكتانت و ... جهت دست‌يابي به ذراتي در ابعاد نانويي و شكل هندسي مناسب نموديم. نانوپودرهاي حاصل تحت تابش دزهاي متفاوت آلفا و گاما قرار گرفته و پس از آناليز منحني‌هاي ترمولومينسانس ميزان افزايش شدت قله 5a نسبت به قله 5 كه عامل اصلي در نانودزيمتري است، گزارش گرديد. نانوپودرهاي ترمولومينسانس LiF:Mg,Ti قادر به افزايش نسبت 5a/5 بودند، لذا مي‌توان از آن‌ها به‌عنوان ابزاري بسيارمناسب، ارزان‌قيمت و كاربردي در جهت تخمين ميزان انرژي واگذار شده توسط پرتوها در ابعاد نانويي بهره برد.