رازهاي سر به مهر نگاره در گرمابه‌ها، تجلي مفهوم تطهير در كالبد معماري براساس نگاره‌هاي ادبي

بيان مسئله: طهارت به عنوان هدف اساسي از اصولي است كه پيوسته در معماري ايراني به خصوص در گرمابه به كار گرفته شده و با گذر زمان روند شكوفايي و نوع نگاره‌ها از حيث پرداختن به جزئيات، بيشتر شده و آن را به اوج خود رسانده، اين امر به خوبي در روند پيشرفت نگاره‌ها مشهود است. آثار ادبي گرمابه گنجينه‌ مهمي براي پرداختن به مباحث تطهير در آثار نگارگري ايجاد كرده و نگاره‌هاي متنوعي از گرمابه‌ها در كتاب‌هاي ادبي وجود دارد.هدف پژوهش: هدف اين پژوهش بازشناسي و بازخواني اصل تطهير و نمود آن در نگاره‌هاي به‌جامانده در حمام‌هاي ايراني است.روش پژوهش: روش تحقيق در اين نوشتار توصيفي-تحليلي بوده و به بررسي 10 نمونه نگاره از كتاب هفت‌اورنگ جامي، ديوان تركي اميرعليشيرنوايي، خمسه‌ نظامي، مثنوي مهر و مشتري اثر عصار تبريزي، ظفرنامه‌ مستوفي، شاهنامه‌ فردوسي و مثنوي معنوي مولانا پرداخته است.نتيجه‌گيري: تنوع ابزارآلات و افراد در نگاره‌هاي گرمابه بيانگر آن است كه از جزئيات براي نمايش هرچه بهتر اصول تطهير بهره گرفته شده، براي سهولت در خوانايي، به ارائه‌ كاربري‌هاي هر بخش و همچنين عملكرد اجزا و افراد، كه در يك رابطه‌ دوسويه با يكديگر هستند پرداخته شده است. مطالعه‌ نگاره‌ها نشانگر وجود بيشترين اشتراكات در آثار به‌جامانده از نگاره‌هاي گرمابه و وجود افتراقات در تزيينات و جزئيات آن‌هاست. مقايسه‌ نگاره‌ها همچنين در بعد كاركردي و عملكردي شباهت‌هاي بسياري را نسبت به بعد كالبدي نشان مي‌دهد و اينكه در اشتراكات از راهكارها و الگوهاي به‌خصوصي به كار رفته و هم نوآوري‌هايي را در نشان‌دادن تطهير، ايجاد كرده است.