مطالعۀ نقش مايۀ اژدها بر كاشي‌هاي زرين‌فام با تأكيد بر نمادشناسي و پيشينۀ تاريخي

بيان مسئله: كاشي‌كاري به عنوان يكي از شاخص‌ترين عناصر تزييني در معماري اسلاميايراني، در بسياري از بناهاي اسلامي مشاهده مي‌شود. برخي از نقوش كاشي‌ها همچون نقش اژدها، به عنوان يكي از نقوش تكرارشونده در هنر ايران و ساير ملل همچون چين به چشم مي‌خورد. حال اين سؤال مطرح مي‌شود كه چه شباهت‌ها و تفاوت‌هايي از نظر قالب و محتوا بين نقش اژدها در كاشي‌هاي بناهاي ايران و نقش اژدها در هنر چين وجود دارد؟ براي پاسخ به اين سؤال، كاشي‌هاي دو بناي امام‌زاده علي بن جعفر (ع) و امام‌زاده اسماعيل (ع) در قم مورد بررسي قرار گرفته‌اند. هدف پژوهش: اين پژوهش با تطبيق نقش اژدها در فرهنگ‌هاي باستاني ايران و چين به شباهت‌ها و تفاوت‌ها از نظر قالب، محتوا و بار معنايي بين نقش اژدها در كاشي‌هاي ايران و هنر چين در دوره‌ ايلخاني پرداخته تا اين فرضيه مورد پژوهش قرار گيرد كه نقش اژدها، در دوره‌ ايلخاني و پس از آشنايي با فرهنگ و هنر چين، بر خلاف دوره‌هاي قبلي در ايران، بار معنايي مثبت پيدا كرده و با هدف خير در بناهاي مذهبي و كاخ‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. روش تحقيق: روش تحقيق اين پژوهش، توصيفي-تحليلي است و از منابع كتابخانه‌اي، اسنادي و ميداني جهت جمع‌آوري اطلاعات استفاده شده است. نتيجه‌گيري: در نهايت فرضيه اين پژوهش اثبات و نتيجه گيري شد كه نقش اژدها در كاشي‌هاي زرين‌فام دوره ايلخاني، برخلاف ويژگي‌هاي شر و منفي اژدها در ادبيات و هنر ايران در دوره‌هاي قبل بوده و متأثر از فرهنگ چين، با مفهوم مثبت و بار معنايي خير آن شكل گرفته است.