بررسي مؤلفه‌هاي پديدارشناختي يوهاني پالاسما در بستر جغرافياي تاريخي مكان (نمونه موردي: ميدان حسن‌آباد)

Investigating the phenomenological components of Juhani Pallasmaa in the context of the historical geography of the place (Case study: Hassan Abad Square)

نگرشِ كيفي به معماري و فضاهاي كالبدي شهر به‌عنوان يك مقوله ميان‌رشته‌اي عمدتاً محصول در كنار هم نشستن دانش‌ها و آگاهي­ هاي برآمده از ساير تخصص‌ها است و بيانگر اين موضوع است كه اكنون ديگر معماري و طراحي شهر، تنها محصول كار فكري خلاقانه و دانش يك فرد يا يك گروه با تخصص يكسان همچون طراحي نيست. با توجه به اين‌كه معماري و شهرسازي معاصر، با نتايجِ نااميدكننده و غير صميمانه‌اي از حس زدايي ارتباط انسان با واقعيت پيش مي­رود، تأكيد بيش‌ازاندازه بر ابعاد ذهني و مفهومي، به نابودي ماهيت فيزيكي و حسي معماري مي­انجامد. لذا در توجه به مقوله كيفيت مكان، حضور انسان در فضا، دريافت‌هاي حسي او، تجربه او از فضا، خيال‌پردازي‌ها و تخيل او، پيش ذهنيت‌ها و پيش‌فرض‌هاي او و حتي افسانه‌ها و اسطوره‌هاي ذهني­اش مطرح است. ازآنجايي‌كه تنها راه ارتباط انسان با جهان خارج، از طريق حواس رخ مي‌دهد، پرسش از سازوكارهاي توجه به حواس انسان در ادراك محيط ساخته‌شده فضاي زيستي، مهم تلقي مي­گردد. گفتمان پديدارشناسانه برآمده از يك تجربه معمارانه است كه به پتانسيل‌هاي مكان در توجه هم‌زمان به ذهن و بدن مخاطب بستگي دارد كه به تجربه آگاهانه معنا بخش منجر خواهد شد. پديدارشناسي در معماري از ديدگاه يوهاني پالاسما كه از تأثيرگذارترين نظريه‌پردازان در اين حوزه محسوب مي­شود به معناي نگاهي عميق به مكان از طريق آگاهي‌اي است كه آن را از طريق مشاركت همه‌ي حواس در فرآيند ادراك، مركزيت تن در دريافت محيط تجربه مي‌كند. اين پژوهش به دنبال پاسخ به اين سؤال است كه انديشه‌هاي پالاسما در تجربه مكان بر اساس چه مؤلفه‌هايي شكل مي­گيرد؟ و آيا خوانش اين مؤلفه‌ها در تجربه حضور در يك ميدان شهري(حسن‌آباد) قابل روايت است؟ براي پاسخ به اين سؤال از روش پديدارشناسي و بر اساس الگوي ماكس ون منن و همچنين با روش كدگذاري آزاد، محوري و گزينشي استفاده‌شده است كه بر اساس آن از طريق مشاهده و مصاحبه نيمه ساختاريافته و باز با 30 نفر از مشاركت‌كننده‌ها انجام‌شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه اولويت ادراك حسي، هسته مركزي تجربه ما و فهم ما از جهان است تا تجربه‌اي ژرف از فضا و زمان و معناي معمارانه را كسب كند تا گسترش معماري ابژه گرا به معماري حاصل از كيفيات تجربيِ حاصل از بدن و سيستم هاي حسي­اش تبديل شود. نتيجه اين پژوهش حاكي از آن است كه مؤلفه‌هايي همچون ادراك بدنمند، اتمسفر فضا، خيال متجسد و ادراك هاپتيكي در شكل‌گيري مؤلفه‌هاي پديدار شناختي تجربه مكان در ميدان حسن‌آباد نقش تعيين‌كننده‌اي ايفا مي‌كنند.

Qualitative approach to architecture and physical spaces of the city as an interdisciplinary category is mainly the product of the combination of knowledge and awareness of other specialties and indicates that now the architecture and design of the city is the only product of creative intellectual work and knowledge of one person. o‎r a group with the same specialization as design. Given that contemporary architecture and urban planning proceed with disappointing and insincere results from the desensitization of human connection with reality, overemphasis on mental and conceptual dimensions leads to the destruction of the physical and sensory nature of architecture. Therefore, according to the category of quality of place, human presence in space, his sensory perceptions, his experience of space, his fantasies and imagination, his preconceptions and assumptions, and even his mental myths and legends. Since the only way of human communication with the outside world occurs through the senses, the question of the mechanisms of attention to the human senses is considered important in the perception of the constructed environment of the biological space. Phenomenological discourse arises from an architectural experience that depends on the potential of the place in simultaneously paying attention to the mind and body of the audience, which will lead to a meaningful conscious experience. Phenomenology in architecture, from the point of view of Johann Palasma, one of the most influential theorists in this field, means a deep look at place through consciousness, which experiences the centrality of the body in receiving the environment through the participation of all the senses in the process of perception. This research seeks to answer the question on what components are Plasma's ideas formed in the experience of place? an‎d can reading these components be narrated in the experience of being in an urban square (Hassanabad)? To answer this question, the phenomenological method based on the Max Van Menen model has been used, as well as the free, axial and selective coding method, which has been done through semi-structured observation and interviews with 30 participants. Findings show that the priority of sensory perception is the core of our experience and our understanding of the world to gain deep experiences of space and time and architectural meaning to extend object-oriented architecture to architecture resulting from the experimental qualities of the body and sensory systems. ‌Let it turn. The results of this study indicate that components such as bodily perception, space atmosphere, embodied imagination and haptic perception play a decisive role in the formation of phenomenological components of place experience in Hassanabad Square.