خرد و خردورزي از منظر علوم اعصاب براساس ديدگاه آنتونيو داماسيو و بررسي دلالت‌هاي آن براي تربيت عقلاني

Reason and Reasoning from the Perspective of Neuroscience Based on Antonio Damasio's View and its Implications for Rational Education

هدف اصلي اين پژوهش بررسي خرد و خردورزي از ديدگاه آنتونيو داماسيو (با تأكيد بر فرضيهٔ نشانگرهاي جسمي) و بيان دلالت‌هاي آن در تربيت عقلاني است. پرسش اساسي اين است كه آنچه داماسيو در قالب فرضيهٔ نشانگر جسمي دربارهٔ خردورزي مي‌گويد، چه دلالت‌هايي براي تربيت عقلاني دارد؟ براي پاسخ به اين سؤال از روش پژوهش توصيفي- تحليلي استفاده شده است. ديدگاه زيست‌عصب‌شناسانهٔ داماسيو با تأكيد بر نقش بدن و تنظيمات زيست‌شناختي (تعادل حياتي، اصل ارزش، هيجانات و احساسات) رشدِ خرد را در بستر و بر محور هيجانات و احساسات مي‌داند. داماسيو معتقد است درهم‌تنيدگي و انسجام ميان شناخت و جنبه‌هاي عاطفي، ضرورتي است كه طي تكامل ارگانيسم براي حفظ و مديريت حيات به ‌وجود آمده است؛ از اين‌رو كاركرد صحيح استدلال و خردورزي اساساً وابسته به كاركرد درست هيجانات و احساسات است. در اين ديدگاه نقص خردورزي به‌ جاي اينكه شناختي باشد، به نقص در كاركرد هيجانات و احساسات مربوط است. بنابراين، چنانچه سيستم هيجاني دچار بدكاركردي شود، فرآيند تصميم‌گيري و خردورزي نيز با نقصي بنيادين روبه‌رو خواهد شد. از جمله دلالت‌هاي ديدگاه داماسيو براي تربيت عقلاني و پرورش خردورزي عبارتند از؛ (الف) به رسميت شناختن نقش سازندهٔ عواطف در پرورش قوهٔ عقلاني و مهارت استدلال، (ب) بهره‌گرفتن از ظرفيت استدلال براي اصلاح نقشِ هيجانات، (ج) درهم‌تنيدگي به‌ جاي تفكيك، مواد درسي بر مبناي ارتباط متقابل پرورش تفكر– پرورش هيجان/احساس.

The main purpose of this study is the investigation on the place of reason and reasoning in Damasio’s view (with the emphasis on somatic marker hypothesis) and displaying its implications for rational education. The question raised up here is: what are the implications of Damasio’s theory for rational education? The research has been carried out by using the descriptive – analytic method. The neurobiological view of Damasio by emphasis on the role of body and biological regulation (homeostasis, value principle, emotions and feelings) correlates the flourishing of reason with emotions and feelings. Damasio believes that the coherence of cognition and affectional aspects is a necessity that originates from the evolution of organisms in order to maintain and manage life. Hence the proper function of reasoning is fundamentally dependent on the real function of emotions and feelings. In this view, reason defects, rather than being cognitive in nature, are related to defects in the functions of feeling and emotion. Hence, if the emotional system functions improperly, the decision-making process and reasoning will be faced with a fundamental defect. Among the implications of the Damasio’s perspective for rational education are: a) the recognition of the profitable role of emotions in flourishing reasoning skills; b) utilizing the capacity of reasoning to modify the counseling role of emotions; and c) integration, instead of segregation, of curriculum based on the interrelation of thought-emotion education.