كليدواژه :
اهداي عضو , ديدگاه اسلامي عمل , تعليم وتربيت , اصول و روش ها
چكيده فارسي :
خداوند طبق آموزه‌هاي قرآن كريم، نجات جان يك انسان را برابر با نجات جان همهٔ آدميان مي داند. در فرهنگ پزشكي و درمان معاصر، اهداي عضو و بافت (پس از مرگ مغزي) يكي از راه‌هاي نوين در درمان و نجات جان انسان‌هاست. عمل به چنين ارزش اخلاقي و انساني، مي تواند اين آموزهٔ الهي را تحقق ببخشد. اين عمل اخلاقي و ارزشي، در قلمروهاي مختلف پژوهشي چون پزشكي، روان‌شناسي، جامعه‌شناسي و حقوق مورد بررسي و پژوهش قرار گرفته است، اما از منظر تربيتي و آموزشي، پژوهشي انجام نشده است. در اين راستا، پژوهش حاضر، دو هدف را دنبال كرده است. نخست علل و عوامل گوناگون بيان شده در مورد ترغيب افراد به انجام عمل اخلاقي اهداي عضو را از منظري فلسفي، دسته‌بندي و تبيين نموده است و سپس با اتخاذ يك ديدگاه فلسفي (ديدگاه اسلامي عمل)، مباني، اصول و روش‌هاي تربيتي ترغيب متربيان به شركت در اين عمل اخلاقي را استنتاج كرده است. براي هدف نخست پژوهش از روش توصيفي–تحليلي و براي هدف دوم آن از روش پژوهشي الگوي بازسازي فرانكنا استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه ميتوان دلايل برشمرده شده براي ترغيب افراد به اين عمل اخلاقي را در چهار حيطهٔ عقلاني، عاطفي، روان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه دسته‌بندي كرد. متناسب با مباني سه‌گانهٔ عمل آدمي از ديدگاه اسلامي عمل، اصول سه‌گانهٔ تربيتي آگاهي بخشي در باب عمل اخلاقي اهداي عضو، اصل تحول‌آفريني عاطفي در باب آن و اصل دعوت/زمينه‌سازي اراده‌ورزانه متربيان در ساحت آن، به همراه روش‌هاي تربيتي مستقيم، نيمه مستقيم و غيرمستقيم تحقق اين اصول، به‌مثابهٔ راهنماي دروني كردن و ترغيب متربيان به انجام آن، پيشنهاد شده اند.
چكيده لاتين :
According to the teachings of the Holy Qur'an, God considers saving the life of one human being equal to saving the lives of all human beings. In contemporary medical and treatment culture, organ and tissue donation is one of the modern ways to treat humans ad save their lives. Practicing this moral and human value can help realize this divine teaching. This moral and value action has been investigated in different fields of research such as medicine, psychology, sociology, etc., nevertheless, it has not been studied from the perspective of education. In this regard, the present study pursued two objectives. First, the various reasons and factors expressed in persuading individuals to do the moral act of organ donation were categorized and explained from a philosophical viewpoint, and then by adopting a philosophical perspective (Islamic perspective of action), the educational foundations, principles and methods of persuading trainees to do this moral actin were deduced. For the first objective of the research, the descriptive-analytical method was used and for the second objective, Frankena's reconstructed model was utilized as the research methods. The results showed that the reasons for persuading individuals to do this moral action can be classified into four areas: intellectual, emotional, psychological and sociological. In accordance with the three principles of human practice from the Islamic perspective of action, the three educational principles including raising awareness about the moral action of organ donation, emotional transformation about it and making grounds for trainees to voluntarily do it, along with direct, semi-direct and indirect educational methods to realize these principles were recommended to act as guidelines for internalizing and persuading trainees to do organ donation.
