نقش نظام طبايعي در علم فلاحت دوره اسلامي

The classical element in Islamic agronomy (Filāḥa)

نظريۀ عناصر چهارگانه به همراه نظام طبايعي از اركان طبيعيات فلسفه يوناني خصوصاً از ارسطو به بعد است. با ترجمه و انتقال علوم يوناني، اين نظريه به جهان اسلام راه يافت و مبناي نظري غالب علوم دوره اسلامي را تشكيل داد. از آن ميان در حوزه علوم كشاورزي دوره اسلامي نيز به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر مي‌كوشيم تأثير اين نظريه را در دو قسمت علمي و تكنولوژيكي نشان دهيم. قسمتي كه مي‌توان توسعۀ طبيعيات ارسطويي بر مبناي نظام طبايعي دانست، و بخشي كه در زمرۀ فن و تكنولوژي است و نظام طبايعي نقش الهام‌بخشي براي آن دارد.

The theory of quaternary elements along with the natural system is one of the cornerstones of Greek philosophy, especially from Aristotle. With the translation and transmission of Greek sciences, this theory came to the Islamic world and formed the theoretical basis for most of the Islamic sciences. Of these, Islamic science has been widely used in the field of Islamic sciences. In this paper, we try to show the effect of this theory in two parts: scientific and technological. The part that can be considered as the development of Aristotelian naturalism based on the natural system, and the part that is in the field of technology and technology, and the natural system has an inspirational role for it.