سنجش معيار برابري و نابرابري عادلانه از ديدگاه علامه طباطبايي و جان رالز

Allameh Tabatabaei and John Rawls’s Views on Just Equality and Inequality

برابري و نابرابري مفاهيمي است كه هم­زمان با جهاني­ شدن، بيش‌ازپيش موردتوجه متفكران قرارگرفته است. در اين ميان علامه طباطبايي و جان رالز، دو نظريه­ پرداز عدالت، به اين مفاهيم توجه ويژه نموده ­اند. پژوهش حاضر از روش مطالعه تطبيقي با هدف دست­يافتن به مواضع اختلاف و اشتراك اين دو متفكر درباره مفاهيم برابري و نابرابري عادلانه، ريشه­ يابي اين مواضع و سنجش كارايي معيارهاي آنان در تبيين رابطه تفاوت‌ها با برابري يا نابرابري حقوق، صورت گرفته است. اهم نتايج به‌دست ‌آمده: علامه طباطبايي بر مبناي حقيقت واحد انساني و رالز با معيار حداقل ظرفيت شخصيت اخلاقي بر برابري افراد در برخورداري از حق تأكيد نموده ­اند. در نظر هر دو برخي نابرابري ­ها عادلانه است؛ علامه طباطبايي، نقش فرد در برآوردن نيازهاي جامعه و رالز، سود بيشتر كم برخوردارترين‌ها را ملاك قرارداده ­است. بر مبناي هر دو، برابري متأثر از تفاوت ­هاي اكتسابي و طبيعي نيست، البته در ديدگاه رالز اندك افرادي از حقوق پايه محروم ­اند.

Equality and inequality are notions which have been considered by the thinkers more than ever since the globalization. Meanwhile, Allameh Tabatabaei and John Rawls, two justice theorists, have paid a special attention to these notions. The present research has been conducted, using the comparative study method, to find the similarity and difference of these two thinkers’. The most important findings of the present study are as follows: Allameh Tabatabaei on the basis of unique human reality and Rawls on the basis of the measure of the minimum capacity for moral personality have emphasized the equality of individuals in the enjoyment of rights. Both thinkers believe that some inequalities are just; Allameh Tabatabaei has chosen the role of an individual in thev provision of the needs of society as the standard while Rawls insists on the higher interest of the lower social classes. Accordingly, equality is not influenced by the acquired and natural differences; though from Rawls’s point of view, few people are deprived of their basic rights.