جايگاه حفاظتي گونه نادر شن دوستي از اسكنبيل «Calligonum eriopodum»

The conservation status of rare sand- like species of Scanbil “Calligonum eriopodum”

زمينه و هدف: Calligonum eriopodum درختچه اي شن دوست است كه در ايران منحصرا بومي تپه‌هاي ماسه‌اي ريگزارهاي همتآباد زيركوه قائن (خراسان) است. جايگاه حفاظتي اين گياه نادر مناسب تثبيت شن‌هاي روان و كاهش‌دهنده سرعت باد، بر اساس معيارهاي اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN) تعيين شد. روش بررسي: جايگاه حفاظتي اين گونه نادر در سال 1397 بر اساس معيارهاي اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN) و با استفاده از معيار سطح تحت اشغال (AOO) و محدوده حضور گونه (EOO) ، با پيمايش هاي ميداني در رويشگاههاي آن و سپس توسط نرم افزار GeoCat محاسبه شد. يافته ها: سطح تحت اشغال گونه اسكنبيل، با پيمايش هاي ميداني و سپس توسط نرم افزار GeoCat در رويشگاههاي آن، 20 كيلومترمربع و محدوده حضور آن 8/53 كيلومتر مربع برآورد شد. بنابراين بر اساس نتايج اين تحقيق اين گونه در طبقه در بحران انقراض (CR) قرار ميگيرد. بحث و نتيجه گيري: بر اساس نتايج اين تحقيق، اين گونه در طبقه در بحران انقراض (CR) قرار ميگيرد. بررسيها نشان داد، افت شديد سطح سفره آبهاي زيرزميني و خشكساليهاي بيسابقه دهه اخير، از عوامل اصلي تهديدكننده اين درختچه نادر تلقي شده كه ضرورت دارد به عنوان ذخيره ژنتيكي طبيعي مورد حفاظت ويژه قرار گيرد.

Calligonum eriopodum is a sand-loving shrub that is native to Iran exclusively in the sand dunes of Hemmat-Abad, Zirkuh-e-Qaen (South Khorasan). The conservation status of this rare and suitable plant for stabilizing quicksand and reducing wind speed was determined according to International unio‎n Conservation of Nature (IUCN) criteria. Material and Methodology: The conservation status of this rare species was determined according to IUCN criteria, using GeoCat online software, with field surveys in its habitats, and the area of occupancy (AOO) criterion and extent of occurrence (EOO) calculation. Finding: The area occupied by the Scanbil species was estimated by field surveys and then by GeoCat software in its habitats: AOO was 20 Km2 and its presence area was 53.8 km2. Discussion and Conclusion: According to the results of this study, this species is in the critically endangered class (CR). Surveys have shown that severe falls in water table drown down and unprecedented droughts of the last decade have been considered major contributors to this rare shrub, that needs to be protected as a natural genetic reserve.