پديد آورندگان :
مصطفوي راد، معرفت سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گيلان - بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي، رشت، ايران , نوبهار، امين سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گيلان - بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي، رشت، ايران , غلامي، مهران سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گيلان - بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي، رشت، ايران , رهبر ضيابري، ابوطالب سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي گيلان، رشت، ايران , جهانساز، حبيب سازمان جهاد كشاورزي گيلان - معاونت بهبود توليدات گياهي سابق، ايران , اكبرزاده، ابراهيم سازمان جهاد كشاورزي گيلان , اديبي، شايگان سازمان جهاد كشاورزي گيلان
كليدواژه :
ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ , ﺟﺬب ﺗﺸﻌﺸﻊ ﺧﻮرﺷﯿﺪي , روش ﺟﻮي و ﭘﺸﺘﻪاي , ﺻﻔﺎت ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ
چكيده فارسي :
ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ ﯾﮑﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻬﻢ روﻏﻨﯽ ﺑﺎ ﻋﺎدت رﺷﺪ ﻧﺎﻣﺤﺪود اﺳﺖ ﮐﻪ داﻧﻪ و ﮐﻨﺠﺎﻟﻪ آن ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ داراي 40 ﺗﺎ 50 درﺻﺪ روﻏﻦ و 30 ﺗﺎ 35 درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در ﺑﺴﯿﺎري از ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ ﺑﻪﺻﻮرت ﺟﻮي و ﭘﺸﺘﻪاي ﮐﺸﺖ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻠﻒﻫﺎي ﻫﺮز ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﺗﺎري ﯾﺎ ﮐﻮﻟﺘﯿﻮاﺗﻮر ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﮔﯿـﺎه در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﺪ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ داﻧﻪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ. در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ، ﺗﺎﺛﯿﺮ روش ﮐﺎﺷﺖ و ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺻﻔﺎت ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ در ﺑﺮﺧﯽ ﻻﯾﻦﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨـﯽ ﺗﺤـﺖ ﺷـﺮاﯾﻂ اﻗﻠﯿﻤـﯽ ﮔﯿﻼن ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻣﻮاد وروشﻫﺎ: اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش و ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻻﯾـﻦ ﻫـﺎي ﺟﺪﯾـﺪ ﺑـﺎدام زﻣﯿﻨﯽ در ﻃﯽ دو ﺳﺎل زراﻋﯽ 1396 و 1397 ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﺮت ﻫﺎي دوﺑﺎر ﺧﺮد ﺷﺪه ﺑﺎ ﻃﺮح ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼـﺎدﻓﯽ ﺑـﺎ ﺳـﻪ ﺗﮑﺮار در رﺷﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺷﺎﻣﻞ دو روش ﮐﺸﺖ )ﺟﻮي و ﭘﺸـﺘﻪ اي و ﻣﺴـﻄﺢ (، ﺳـﻪ ﺗـﺮاﮐﻢ ﺑﻮﺗـﻪ در ﻫﮑﺘـﺎر )D2=100000 ،D1=125000 و 83333 =D3( و ﭘﻨﺞ ﻻﯾـﻦ اﻣﯿـﺪﺑﺨﺶ ﺑـﺎدام زﻣﯿﻨـﯽ ) 128، 176، 192، 201 و 208( ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺮتﻫﺎي اﺻﻠﯽ، ﻓﺮﻋﯽ و ﻓﺮﻋﯽ ﻓﺮﻋﯽ ﺑﻮد. ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ: ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻻﯾﻦ ﺟﺪﯾﺪ 192 ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ )3128 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر(، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﻏﻼف )2/08 ﻋﺪد( و ﻋﻤﻠﮑﺮد زﯾﺴﺖ ﺗﻮده )8983 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر در ﺳﺎل اول و 8693 ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم در ﻫﮑﺘﺎر در ﺳﺎل دوم( در واﮐـﻨﺶ ﺑﻪ روش ﮐﺸﺖ ﻣﺴﻄﺢ و ﺗﺮاﮐﻢ 125000 ﺑﻮﺗﻪ در ﻫﮑﺘﺎر ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد. ﺑﻪ ﻋﻼوه، اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﯿﻦ روش ﮐﺸﺖ ﻣﺴﻄﺢ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ، ﺗﺮاﮐﻢ 83333 ﺑﻮﺗﻪ در ﻫﮑﺘﺎر و ﻻﯾﻦ ﺟﺪﯾﺪ 176 ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ و ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ درﺻـﺪ روﻏـﻦ داﻧـﻪ ) 57/67 درﺻـﺪ( را ﻧﺸـﺎن داد. ﺑـﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ داﻧﻪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ )40/29 درﺻﺪ( در ﻻﯾﻦ 128 ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺸﺖ ﻣﺴﻄﺢ و ﺗـﺮاﮐﻢ 100000 ﺑﻮﺗـﻪ در ﻫﮑﺘﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﯾﺪ. ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮي: ﺑﻪﻃﻮرﮐﻠﯽ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ روش ﮐﺸﺖ ﻣﺴﻄﺢ، ﺗﺮاﮐﻢ 125000 ﺑﻮﺗﻪ در ﻫﮑﺘﺎر و ﻻﯾﻦ ﺟﺪﯾﺪ 192، ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ اﻗﻠﯿﻤﯽ ﮔﯿﻼن ﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، روش ﮐﺸﺖ ﻣﺴﻄﺢ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ ﺑـﺮ روش ﮐﺸـﺖ ﺟـﻮي و ﭘﺸﺘﻪاي ﺑﺮﺗﺮي داﺷﺖ و ﻻﯾﻦﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ، ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ ﺑﻪدﻟﯿﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﻮﺗﻪ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ، اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻧﺎﺷـﯽ از ﺑﻬﺒـﻮد ﺟـﺬب ﺗﺸﻌﺸﻊ ﺧﻮرﺷﯿﺪي، اﻓﺰاﯾﺶ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰي، اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از واﺣﺪ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ و ﮐﺎﻫﺶ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ، روش ﮐﺸﺖ ﻣﺴﻄﺢ، ﺗﺮاﮐﻢ 125000 ﺑﻮﺗﻪ در ﻫﮑﺘﺎر و ﻻﯾﻦ ﺟﺪﯾﺪ 192 ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در راﺳﺘﺎي اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ ﺑﺎدام زﻣﯿﻨﯽ در ﮔﯿﻼن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
چكيده لاتين :
Peanut is one of the most important oilseed plants with indeterminate growth habit, which its seed and meal contains a range of 40-50% and 30-50% oil and protein on a dry seed basis, respectively. In many countries, peanut is planted as ridge method which help to control weeds by mechanical methods using rotary or cultivator. Also, a suitable plant density per unit area can improve photosynthetic process and enhance quantitative and qualitative yield in peanut seed. In the present study, we evaluated the influence of planting method and plant density on seed yield and physiological characteristics in some new lines of peanut under Guilan climatic condition.
Materials and methods: In order to determine the best planting method and plant density to improve seed yield of some new lines of peanut, two experiments carried out in 2017 - 2018 cropping seasons as split-split plot based on randomized complete block design with three replications in Rasht, Iran. Two planting methods (Flat and Ridge), three plant density per hectare (D1=125000, D2= 100000 and D3= 83333) and five new lines of peanut (128, 176, 192, 201 and 208) comprised experimental treatments as main, sub and sub-sub plots, respectively.
Results: Results showed that 192 new line produced the greatest seed yield per hectare (3128 kg/ha), seed number per pod (2.08) and biological yield (8983 kg/ha) in response to flat method and D1 plant density. Also, the interaction effect between flat planting method, 100000 plant per hectare and 176 line showed the highest seed oil content (57.67 %). The highest harvest index (40.29%) was observed in 128 new line under flat planting method and 100000 plant per hectare.
Conclusion: In general, results showed that the flat planting method, 125000 plant per hectare and 192 new line of peanut caused to enhance seed yield of peanut under Guilan climatic condition. In this experiment, flat planting method had superiority to ridge planting method and new lines of peanut were differ for seed yield per unit area. The results of this experiment, indicated that peanut seed yield enhanced due to increase of plant density per unit area which could be caused by improvement of solar radiance absorption, exceed of photosynthetic capacity, optimized uses of field unit area and decline of inter plant competition. Based on results of this experiment, flat planting method, 125000 plant per hectare and 192 new line of peanut could be recommendable in direction to enhance seed yield of peanut under Guilan climatic condition
