روابط بين برخي صفات ريخت‌شناسي با وزن خشك دانه و بوته در ژنوتيپ‌هاي كينوا (Chenopodium quinoa Willd.)

Relationships between some Morphological Traits with Grain and Plant Dry Weight in Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) Genotypes

كينوا گياهي است كه عموماً به خاطر دانه خوراكي آن كشت مي‌شود ولي به‌عنوان علوفه نيز مورداستفاده قرار مي‌گيرد. به‌منظور مطالعه ارتباط بين 21 صفت ريخت‌شناسي در 70 ژنوتيپ كينوا، آزمايشي در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شاهد اجرا شد. نتايج تجزيه واريانس چندگانه نشان از تفاوت معني‌دار بين ژنوتيپ‌هاي موردمطالعه بود. ميانگين مربعات براي صفات وزن‌تر ساقه، تعداد برگ1 (54 روز بعد از كشت بذر)، وزن خشك برگ، وزن هزاردانه، تعداد برگ2 (زمان برداشت) و ارتفاع بوته2 (زمان برداشت)، و محتوي كلروفيل برگ1 (54 روز بعد از كشت بذر) معني‌دار شد. نتايج مقايسه ميانگين با آزمون دانكن نشان داد كه ژنوتيپ G117 داراي بيش‌ترين وزن‌تر ساقه (33/35 گرم)، تعداد برگ1 (74/16 عدد) و وزن خشك برگ (5/62 گرم) بود. بيش‌ترين وزن هزاردانه در ژنوتيپ G83 با 2/70 گرم برآورد شد. بر اساس نتايج تجزيه عليت، بيش‌ترين اثر مستقيم را وزن خشك خوشه بر وزن خشك برگ و وزن خشك دانه داشت. نتايج تجزيه عليت با استفاده از داده‌هاي خام (با تكرار) و ميانگين داده (ميانگين تكرارها) متفاوت بود. در هر دو حالت فوق وزن خشك خوشه داراي بيش‌ترين اثر مستقيم بر وزن خشك دانه و وزن خشك بوته داشت. با توجه به متوسط صفات مرتبط با عملكرد دانه و برگ، ژنوتيپ G117 به‌عنوان ژنوتيپ برتر معرفي مي‌گردد.

Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) is a plant that is commonly grown for its edible seeds but is also used as fodder. To study the relationship between 21 morphological traits of 70 quinoa genotypes, an experiment was conducted in the form of the randomized complete block design with three replications in the research farm of the faculty of agriculture of Shahed University. The results of multiple variance analysis showed a significant difference among the studied genotypes. The mean squares were significant for stem wet weight (SWW), number of leaves1 (54 days after seed sowing) (NL1), leaf dry weight (LDW), thousand-grain weight (TGW), number of leaves2 (harvest time) (NL2), plant height2 (harvest time) (PH2), and leaf chlorophyll content1 (54 days after seed sowing). The mean squares were significant for SWW, NL1, LDW, TGW, and PH2. The results of the mean comparison with Duncan's test showed that the G117 genotype had the highest SWW (33.35 g), NL1 (74.16) and the LDW (5.62 g). The highest TGW was estimated in genotype G83 with 2.70 g. The results of path analysis using raw data (with replications) were different from data with the mean data (mean of replications). In both cases, the panicle dry weight had the greatest direct effect on the grain dry weight and the plant dry weight. Due to the average traits associated with grain and leaf yield, the G117 genotype is introduced as the superior genotype.