صورت‌هاي خياليِ مجموعه‌ي شعري پشت يك لبخند بيوك ملكي بر اساس نظريه‌ي ژيلبر دوران

تخيل در تمام نمودهاي مذهبي، اسطوره‌اي و ادبي اين قدرت متافيزيكي را دارد كه آثاري عليه زوال، مرگ و سرنوشت خلق كند. گذر زمان و ترس از مرگ، مقوله‌اي است كه همواره ذهن انسان را آشفته و پريشان كرده است و او را واداشته تا براي مقابله با اضطرابِ مرگ، خودآگاه يا ناخودآگاه واكنش نشان دهد. در ميان شاعران حوزه‌ي نوجوان نيز مرگ‌انديشي، ذهن‌ خلاق بيوك ملكي را بر آن داشته تا براي درمان اضطراب مرگ براي مخاطبانِ نوجوانش به قوه‌ي تخيل خويش پناه ببرد و ترس‌ها و شيوه‌هاي كنترل آن را در تخيل خود با تصاويري نمادين بازگو كند. ازآنجايي‌كه مجموعه‌شعر پشت يك لبخند از ملكي تصاوير دو قطبي (مثبت و منفي) را دارد، پژوهشگر را بر آن داشته تا با نگاهي نو، صورت‌هاي خياليِ موجود در اين مجموعه‌شعر را طبق نظريه‌ي ژيلبر دوران با استفاده از روش كتابخانه‌اي بررسي كند و پاسخ اين پرسش را بيابد كه بارزترين صورت‌هاي خيالي اين مجموعه‌ي شعري، متعلق به كدام منظومه‌ي تخيلي است؟ نتيجه‌ي كلي پژوهش حاضر بيان‌گر اين نكته است كه بيشترين تمايل انديشه‌ي ملكي در اين مجموعه، به منظومه‌ي روزانه‌ي تخيلات با ارزش‌گذاري مثبت است كه نشان مي‌دهد شاعر تا اندازه‌ي زيادي به دنياي نوجوانان وارد شده و تصوير مرگ را در تخيل خود تلطيف كرده و وحشت آن را گرفته و به جاي آن، تصويرهاي خيال‌انگيز و اميدبخش آفريده ‌است. زمان و مرگ در تخيل اين شاعر در ريخت‌هاي حيواني، تاريكي و سقوطي ظاهر شده و سپس با تصاويري متضاد كنترل گرديده است. در مجموع تصويرآفريني‌هاي موجود در مجموعه‌‌شعر پشت يك لبخند از نظر ترتيب فراواني بدين شرح است: ريخت‌هاي تماشايي 36 نمونه (39.13 %)، ريخت‌هاي عروجي 23 نمونه (25 %)، ريخت‌هاي تاريكي 18 نمونه (19.56 %)، ريخت‌هاي سقوطي 7 نمونه (7.60 %)، ريخت‌هاي جدايي‌كننده 5 نمونه (5.43 %) و ريخت‌هاي حيواني 3 نمونه (3.26 %).