بررسي استعاره‌ي دستوري در كتاب‌هاي داستان گروه سني «الف» و «د»

منظور از استعاره‌ي دستوري در دستور نقش‌گرا، جايگزيني يك مقوله يا ساختار دستوري با مقوله يا ساختاري ديگر است. هليدي ضمن معرفي اين اصطلاح، سه نوع استعاره‌ي دستوري را شامل انديشگاني، بينافردي و متني معرفي كرده است. در مقاله‌ي حاضر هر سه نوع استعاره براساس ميزان و شيوه‌ي كاربرد در متون داستاني گروه سني «الف» و «د» بررسي شده است. پژوهشگران داستان‌هايي از افسانه شعبان‌نژاد (درمجموع 37 جلد كتاب از دو گروه سني «الف» و «د») را به‌صورت تصادفي از ميان آثار اين نويسنده انتخاب و تحليل‌ و بررسي كرده‌اند. از مجموع 37 كتاب انتخابي، 28 كتاب داستان مربوط به گروه سني «الف» و نه جلد داستان مربوط به گروه سني «د» است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه ميزان استفاده از انواع استعاره‌ي دستوري در متون گروه سني «د» (نوجوان) در مقايسه با متون گروه سني «الف» (كودك) بيشتر است. علاوه‌بر موضوع كميت، شيوه‌ي به‌كارگيري انواع استعاره نيز متفاوت است و در آثار مربوط به نوجوان تنوع بالاتري دارد. تعداد استعاره‌ي انديشگاني در متون داستاني نوجوان اختلاف زيادي با متون كودك دارد. داستان كودك به‌دليل نوع مخاطب، به سادگي و كوتاهي جملات گرايش دارد. اين موضوع با درنظرگرفتن سطح درك كودك توجيه‌شدني است. درك و پردازش استعاره‌ي دستوري به‌دليل پيچيدگي ساختاري آن براي كودكان دشوار است. به نظر مي‌رسد كه نويسندگان داستان كودك به اين نكته واقف هستند و آن را در خلق آثار حوزه‌ي كودك به‌درستي لحاظ مي‌كنند. كاربرد اندك استعاره‌ي دستوري در كتاب‌هاي كودك با سهولت درك آن هم‌راستا بوده و تغيير اين الگو مي‌تواند در درك متن كتاب براي كودك مشكل ايجاد كرده و در نتيجه فرايند ارتباط را مختل سازد.