فرايند آسيبشناسي سند احاديث

Pathology process of the hadith isnads

از ديرباز دستيابي به احاديث صحيح وجهه همت دانشمندان شيعي بوده است. در اين زمينه تلاشهاي علمي ارزندهاي براي كشف آسيب متني و سندي احاديث صورت گرفته است. از علماي معاصر كه براي كشف تحريفات اسناد حواشي عالمانهاي نگاشته، آية الله العظمي شبيري زنجاني مد ظلّه است. اين مقاله با روش توصيفي - تحليلي و با ارائه چند حاشيه از معظم له بر اسناد كتاب الكافي به تحليل روش اختصاصي ايشان در حوزه كشف تحريفات اسناد پرداخته است. غالباً اين شيوه با بررسي و مقايسه نسخ معتبرخطي كهن در يك سند آغاز، و سپس با مشاهده اختلاف و غرابت ميان آنها و حصول علم اجمالي به وقوع تحريف در سند و نهايتاً با تكيه به اصول و قواعد حاكم بر طبقات روات و محدثين و اقامه شواهد و مؤيدات، به كشف تحريف در سند ميانجامد و شناخت اين روشها ميتواند محققين را در استفاده از هوش مصنوعي در قلمرو كشف آسيبهاي اسناد ياري دهد.

For long the scholars have endeavored to get access to authentic hadiths. They have made valuable academic efforts in this field to detect the damages in the text and isnads of the hadiths. One of the contemporary scholars who has written scholarly annotations to detect the distortions crept into the isnads, is the Grand Ayatollah Shubayri Zanjani. Having applied a descriptive-analytical method this article presents some of his annotations on the isnads of hadiths contained in the book al-Kāfī, and analyzes his special method in the field of detecting distortions crept into the isnads. The first step taken in this method, when dealing with an isnad, in most of the cases is analyzing and juxtaposing reliable old manuscripts. When difference and oddity among them is seen and it is somehow known (bi ’l-‘ilm al-ijmāli) that distortion did occur in the isnad, the next step is relying on the principles and rules applied to the narrators’ and traditionists’ generation (ṭabaqāt al-ruwāt wa ’l-muḥaddithīn) and establishing the indications and the confirming factors (mu’ayyidāt). Finally, the distortion in the isnad is detected. Understanding these methods can assist the researchers to make use of artificial intelligence in the field of detecting the damages of the isnads.