اثر كاربرد برگي اكسيد روي و نانو ذره روي بر رشد و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌ اكسيدان در گياه دارويي ريحان (.Ocimum basilicum L)

Effect of leaf application of zinc oxide and zinc nanoparticle on growth and antioxidant enzyme activities in pharmaceutical plant basil (Ocimum basilicum L.)

محلول‌ پاشي عناصر كم‌ مصرف از جمله روي، يك روش سريع و ساده براي رفع يا كاهش كمبود اين عناصر در گياه است. به منظور ارزيابي اثر محلول‌پاشي عنصر روي به دو صورت معمول و نانوذره بر پاسخ‌هاي رشدي و آنتي‌اكسيداني گياه دارويي ريحان (Ocimum basilicum L.)، اين تحقيق به صورت طرح كاملاً تصادفي در 3 تكرار و در شرايط گلخانه‌اي اجرا شد. تيمارها شامل چهار سطح اكسيد روي (0، 25، 50 و 100 ميلي‌گرم بر ليتر) و چهار سطح نانوذره اكسيد روي (0، 25، 50 و 100 ميلي‌گرم بر ليتر) بودند. نتايج تجزيه واريانس مشخص كرد كه اثر تيمارها بر صفات رشدي و فعاليت آنزيم‌هاي انتي‌اكسيدان معني‌دار بود. نتايج نشان داد كه تحت تيمار اكسيد روي معمولي در سطح 100 ميلي‌گرم، طول اندام هوايي و ريشه و وزن خشك اندام هوايي و ريشه افزايش معني‌دار در مقايسه با شاهد يافتند. تيمار نانوذره روي در همه سطوح بخصوص در سطح 100 ميلي‌گرم اثر مثبت معني‌دار بر همه شاخص‌هاي رشدي شامل طول اندام هوايي و ريشه، طول و تعداد گل‌آذين و وزن خشك اندام هوايي و ريشه نسبت به شاهد داشت. با افزايش غلظت هر دو تيمار روي معمولي و نانوذره روي، ميزان فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان كاتالاز، آسكوربات پراكسيداز و گاياكول پراكسيداز در ريشه و اندام هوايي افزايش يافت. كمترين و بيشترين مقدار شاخص‌هاي رشدي و ميزان فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان به ترتيب در گياهان شاهد و تيمار 100 ميلي‌گرم بر ليتر نانوذره مشاهده شد. نتايج اين مطالعه نشان‌دهنده تأثير مثبت و بارز فرم نانوذره اكسيد روي نسبت به فرم معمولي اكسيد روي، بر رشد و فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان در گياه داروئي ريحان است.

Foliar application of micronutrient such as zinc is a quick and easy way to eliminate or reduce the deficiency of these nutrients in plants. In order to evaluate the effects of foliar application of ordinary and nanoparticles of zinc on the growth and antioxidant responses in medicinal plant basil (Ocimum basilicum L.), this research was conducted by complete randomized design with three replicates under greenhouse conditions. The treatments included four levels of zinc oxide (0, 25, 50, 100 mg.L-1) and four levels of zinc oxide nanoparticles (0, 25, 50, 100 mg.L-1). Results showed that under zinc oxide treatment at 100 mg/L, the shoot and root length, and the shoot and root dry weights were significantly increased, as compared with the control. The zinc nanoparticle treatment under different levels, especially at 100 mg.L-1 had a significant increase on all growth parameters including shoot and root length, inflorescence number and length, and shoot and root dry weights in comparison to the control plants. By increasing concentration of both treatments (ordinary zinc and nano-zinc), the activities of antioxidant enzyme catalase, ascorbate peroxidase and guaiacol peroxidase were elevated. Minimum and maximum amounts of growth traits and antioxidant enzymes activities were observed in control and 100 mg.L-1 zinc nanoparticle, respectively. The results from this study indicated positive and obvious effect of zinc oxide nanoparticle, compared to ordinary zinc oxide, on the growth and antioxidant enzyme activity in pharmaceutical plant basil.