تأثير پيش تيمار بذر با ويتامين هاي گروه ب بر برخي صفات زراعي و فيزيولوژيك كلزا در شرايط فرسودگي بذر

The effect of seed pretreatment with B group vitamins on some canola agronomical and physiological traits in seed deterioration conditions

پيري بذر پديده­ اي است كه هر ساله تلفات اقتصادي فراواني را به­ بار مي­ آورد كه استفاده از روش­ هاي نوين و كارآمد براي مقابله با آن ضروري است. ويتامين­ هاي گروه ب نقش دفاعي و آنتي­ اكسيداني دارند و در رشد و نمو مؤثر هستند، لذا احتمال دارد كه بتوانند آثار پيري بذر را التيام بخشند. به همين منظور آزمايشي مزرعه‌اي جهت بررسي تأثير پيش ­تيمار بذر با ويتامين­ هاي گروه ب بر رشد و عملكرد كلزا در شرايط فرسودگي بذر در دانشگاه صنعتي شاهرود در اسفند ماه 1396 اجرا شد. آزمايش به­ صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك­ هاي كامل تصادفي با 3 تكرار بود. تيمارهاي آزمايش شامل 3 سطح فرسودگي بذر صفر، 50 و 100 ساعت و 7 سطح پيش­ تيمار بذر با ويتامين­ هاي گروه ب (بدون پيش­ تيمار، آب مقطر، تيامين، ريبوفلاوين، نياسين، اسيد پانتوتنيك و پيريدوكسين) با غلظت 100 ميلي­ گرم بر ليتر بود. فرسودگي بذر در دماي 40 درجه سلسيوس و پيش­ تيمار بذور به ­مدت 8 ساعت انجام شد. نتايج نشان داد كه با اعمال تيمار فرسودگي كليه صفات مورد اندازه­ گيري كاهش و تنها ميزان آنتوسيانين افزايش يافت. در شرايط فرسودگي شديد، پيش­ تيمار بذر با آب مقطر و پيريدوكسين به­ ترتيب سبب افزايش صفت عملكرد پروتئين و روغن شدند. پيش­ تيمار اسيد پانتوتنيك نيز در اين شرايط سبب افزايش مقدار آنتوسيانين، كلروفيل كل و عملكرد دانه شد، به­ طوري كه عملكرد دانه در اين تيمار نسبت به گياهان رشد يافته از بذور بدون پيش­ تيمار افزايش 143 درصدي داشت. به­ طور كلي در بين تيمارهاي مورد بررسي پيش ­تيمار بذور با ويتامين­ هاي اسيد پانتوتنيك و تيامين سبب بهبود و افزايش مقدار بسياري از صفات از قبيل عملكرد و ميزان روغن و پروتئين دانه گرديد. برتري اين تيمارها در بذور نرمال كاملاً مشهود بود ولي در بذور فرسوده اختلاف معني ­داري با آب­ مقطر نداشتند. لذا نتايج نشان داد كه در بذور فرسوده مي­ توان با هزينه كمتر و استفاده از آب مقطر نتيجه مشابهي به­ دست آورد.

Seed aging is a phenomenon that causes a lot of economic losses every year and therefore it is necessary to use new and efficient methods to deal with this problem. Vitamins in B group play a defensive and antioxidant role and they are effective in growth and development, so it is possible that they can heal the effects of seed aging. For this purpose, an experiment was conducted at Shahrood University of Technology in March 2017 to investigate the effect of seed pretreatment with B group vitamins on the growth and yield of canola in seed deterioration conditions. The experiment was factorial based on randomized complete block design with 3 replications. Experimental treatments included 3 levels of seed deterioration (0, 50 and 100 hours) and 7 levels of seed pretreatment with B vitamins (No pretreatment, Distilled water, thiamine, Riboflavin, Niacin, Pantothenic acid and Pyridoxine) with a concentration of 100 mg/l. Seed deterioration was done at 40⁰C and seed pretreatment for 8 hours. The results showed that all the measured traits decreased by seed deterioration and only the amount of anthocyanins increased. In severe deterioration, seed pretreatment with distilled water and pyridoxine increased protein as well as oil yield respectively. Pantothenic acid pretreatment increased the amount of anthocyanins, total chlorophyll and grain yield at severe deterioration levels. This treatment increased grain yield by 143 percent compared with the plants grown from seeds without pretreatment. In general, among the treatment investigated in this study, the pretreatment of seeds with pantothenic acid and thiamine improved and increased many traits such as seed yield, oil and protein content. The advantage of these treatments was quite obvious in normal seeds but in aged seeds there was no significant difference with distilled water. Therefore, the results showed that in aged seeds, a similar result can be achieved by using distilled water with less cost.