عنوان مقاله :
تأثير آموزش بازخورد محور بر تبعيت از رژيم غذايي و محدوديت مايعات بيماران تحت همودياليز مراجعه‌كننده به مراكز آموزشي درماني اروميه در سال 1399
عنوان به زبان ديگر :
THE EFFECT OF AN EDUCATIONAL PROGRAM BASED ON THE TEACH BACK METHOD ON ADHERENCE TO DIET and FLUID RESTRICTION IN HEMODIALYSIS PATIENTS REFERRING TO THE EDUCATIONAL-TREATMENT CENTERS OF URMIA MEDICAL SCIENCE UNIVERSITY IN 2020
پديد آورندگان :
پذيرفته، سونيا دانشگاه علوم پزشكي اروميه - دانشكده پرستاري و مامايي , آليلو، ليلا دانشگاه علوم پزشكي اروميه - دانشكده پرستاري و مامايي - گروه جراحي داخلي , حبيب زاده، حسين دانشگاه علوم پزشكي اروميه - دانشكده پرستاري و مامايي - گروه جراحي داخلي , رسولي، جواد دانشگاه علوم پزشكي اروميه - دانشكده پزشكي - گروه آمار زيستي
كليدواژه :
همودياليز , آموزش , بازخورد محور , تبعيت , پرستار
چكيده فارسي :
پيش‌زمينه و هدف: همودياليز رايج‌ترين روش درمان بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليه است و يكي از مشكلاتي كه در اين بيماران گزارش‌شده عدم تبعيت آن‌ها از رژيم غذايي و محدوديت مايعات هست. هدف از مطالعه حاضر تعيين تأثير آموزش به شيوه بازخورد محور (Teach – Back) بر تبعيت از رژيم غذايي و محدوديت مايعات بيماران تحت همودياليز است.
مواد و روش كار: در اين مطالعه 60 نفر از بيماران تحت درمان با همودياليز مراجعه‌كننده به بيمارستان‌هاي آموزشي اروميه در سال 1399 به‌صورت تصادفي در دو گروه كنترل و مداخله تخصيص داده شدند. در گروه مداخله علاوه بر آموزش‌هاي روتين، آموزش به روش بازخورد محور در دو حيطه رعايت رژيم غذايي و محدوديت مايعات در طي 3 جلسه به مدت 45 الي 60 دقيقه به بيمار داده شد. گروه كنترل تنها آموزش‌هاي رايج در بخش را دريافت كردند. گردآوري داده‌ها با استفاده از پرسشنامه دموگرافيك و تبعيت از درمان بيماران مرحله انتهايي نارسايي كليه (ESRD-AQ) زير مقياس رعايت رژيم غذايي و محدوديت مايعات در سه مرحله پيش‌آزمون، پس‌آزمون (7 روز بعد از مداخله) و پيگيري (30 روز بعد از مداخله) انجام شد. داده‌ها پس از جمع‌آوري با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 26، آزمون‌ها آماري كاي اسكوئر، تي مستقل، تحليل واريانس مكرر سنجش و مقايسه شد.
يافته‌ها: در روند ميانگين نمره رعايت محدوديت مايعات تفاوت معني‌داري بين دو گروه مداخله و كنترل وجود داشت (0/001> P). بدين معني كه در ابتدا ميانگين هر دو گروه تقريباً يكسان بودند. در گروه كنترل در طي زمان‌هاي بعدي تقريباً ميانگين‌ها شبيه به هم بودند و تغيير معناداري با يكديگر نداشتند ولي در گروه مداخله در زمان‌هاي بعدي نمره ميانگين رعايت محدوديت مايعات افزايش داشته است و همچنين ميانگين نمرات تبعيت از محدوديت مايعات گروه مداخله در هر دو مرحله پس‌آزمون و پيگيري به‌طور معناداري بالاتر از گروه كنترل بود (0/001=p). در روند ميانگين نمره تبعيت از رژيم غذايي تفاوت معني‌داري بين دو گروه مداخله و كنترل وجود نداشت (0/001< P).
بحث و نتيجه‌گيري: مطالعه حاضر نشان داد كه آموزش بازخورد محور بر تبعيت از محدوديت مايعات بيماران تحت همودياليز كارايي چشمگيري دارد اما بر تبعيت از رژيم غذايي اين بيماران تأثيري ندارد. پيشنهاد مي‌شود پرستاران شاغل در بخش‌هاي همودياليز با افزايش تعداد جلسات آموزش بازخورد محور درك بيماران از بيماري خودشان را افزايش دهند و درنتيجه مي‌توانند نقش مهمي در خود مراقبتي بيماران تحت همودياليز و تبعيت آنان از رژيم غذايي و محدوديت مايعات ايفا نمايند.
چكيده لاتين :
Background & Aims: Hemodialysis is the most common treatment for patients with chronic renal failure
and one of the problems reported in these patients is their non-adherence to diet and fluid restriction.
This study aimed to determine the effect of teach back method training on dietary adherence and fluid
restriction in hemodialysis patients.
Materials & Methods: In this study, 60 patients undergoing hemodialysis referred to Urmia teaching
hospitals in 1399 were randomly assigned to the control and intervention groups. In the intervention
group, in addition to routine training, the patient was given feedback-based training in two areas of diet
and fluid restriction during 3 sessions for 45 to 60 minutes. The control group received only the usual
training in the ward. Data collection using demographic questionnaire and adherence to treatment of
patients with end-stage renal disease (ESRD-AQ) subscale of diet and fluid restriction in three stages:
pre-test, post-test (7 days after intervention) and follow-up (30 days Was performed after the
intervention. Data were collected using SPSS software version 16, Chi-square, independent t-test,
repeated measures analysis of variance tests.
Result: There was a significant difference between the intervention and control groups in the mean score
of fluid restriction (P <0.001). This means that at first the means of both groups were almost the same.
In the control group, the means were almost similar during the following times and did not change
significantly with each other, but in the intervention group in the following times, the mean score of
fluid restriction increased and also the mean scores of compliance with fluid restriction in each
intervention group. The two stages of post-test and follow-up were significantly higher than the control
group (p = 0.001). There was no significant difference in the mean score of diet adherence between the
intervention and control groups (P <0.01).
Conclusion: The present study showed that teach back method education has a significant effect on
adherence to fluid restriction in patients undergoing hemodialysis, but has no effect on adherence to the
diet of these patients. It is suggested that nurses working in hemodialysis wards increase patients'
perception of their disease by increasing the number of teach back-oriented training sessions and as a
result can play an important role in self-care of hemodialysis patients and their adherence to diet and
fluid restriction.
عنوان نشريه :
مجله دانشكده پرستاري و مامايي اروميه
